اخلاق نوع‌دوستی در آثار عطار نیشابوری

زمینه: اخلاق نوع‌دوستانه ازجمله مضامین مورد توجه اندیشمندان اسلامی به‌ویژه اهل عرفان است. از میان عرفای ایرانی، آثار عطار نیشابوری از نظرگاه پرداختن به مفاهیم بشردوستانه قابل توجّه است. عطار هم به دلیل کثرت آثار و هم به دلیل آشنایی با مبادی فقه و تفسیر، به نوع انسان، عنایت ویژه داشته‌است. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به انجام رسیده‌است و بر آن است تا مفاهیم اخلاق نوع‌دوستانه را در کلام عطار در مداقه نقد و نظر آورد.نتیجه گیری: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اخلاق نوع‌دوستانه در ابعاد مختلف مورد توجه عطار بوده‌است. در دایره رحمت و عطوفت انسانی عطار، نوع بشر دارای کرامت ذاتی است، لذا فارغ از رنگ، نژاد، زبان و دین حقوقش پاس داشته‌می‌شود. اخلاق مبتنی بر نوع دوستی در اَشکال محبت به خانواده، خویشاوندان، همسایگان، استاد، ایتام، اسرا و حتی غیرمسلمانان، در کلام عطار تبلوری قابل توجه یافته‌است. این توجه از آن نظر اهمیت دارد که اهل عرفان به طور عام و عطار نیشابوری به عنوان یکی از برجسته‌ترین نمایندگان این طبقه اجتماعی به طور خاص، قرن‌ها قبل از دست‌یابی بشر متمدن امروز به ساز و کار ترویج اخلاق نوع‌دوستی، این اندیشه‌ها را در کلام خود بازنموده‌اند.

The Altruistic Ethics in the Works of Attar Neyshabouri

Background: Altruistic ethics is one of the most important topics for Muslim thinkers, especially the mystics. Among Iranian mystics, the works of Attar Neishabouri are remarkable in terms of addressing humanitarian concepts. Attar had paid particular attention to the type of human being due to the numerous works and the familiarity with the sources of jurisprudence and interpretation. This research has been done through a descriptiveanalytical method using library resources and wants to critique the concepts of altruistic ethics in the word of Attar. Findings of the research show that altruistic ethics has been considered by Attar in different aspects.Conclusion: In the circle of Attar #39;s human mercy and dignity, mankind has inherent dignity, so regardless of color, race, language, and religion, his rights are esteemed. Moralism based on altruism in the forms of affection for family, relatives, neighbors, teachers, orphans, captives and even nonMuslims, has found remarkable crystallization in the works of Attar. It is important to note that the Sufism in general and Attar Neishabouri, as one of the most prominent representatives of this social class, in particular, for centuries before the civilized man has gained access to the mechanism of promoting altruism ethics, are reflected those thoughts in their words.