تاثیر کلان‌داده‌ها بر تحول مفهومی عمل و عاملیت اخلاقی

زمینه: کلان‌داده‌ها به مجموعه عظیمی از داده‌ها گفته می‌شود که جمع‌آوری، تحلیل و مدیریت آن‌ها فراتر از توان رایانه‌های شخصی در یک بازه زمانی مشخص است. کلان‌داده‌ها به عنوان یک منبع عظیم اطلاعاتی می‌تواند ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و اخلاقی انسان‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. همراه با توسعه و گسترش کلان‌داده‌ها و فناوری‌های مبتنی بر آن، ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و به‌طور کلی زیست‌بوم اطلاعاتی جهان معاصر دستخوش تحولاتی بنیادی گردیده است، آن‌چنان که این تحولات موجب پیدایش مسائل و چالش‌های اخلاقی نوظهور و متعددی شده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های اخلاقی، تاثیر کلان‌داده‌ها بر عاملیت اخلاقی شهروندان در جامعه اطلاعاتی است.نتیجه‌گیری: در این مقاله با مراجعه به منابع تخصصی، ابتدا مفهوم عاملیت اخلاقی معرفی و در ادامه پیامدهای کلان داده ها بر عاملیت اخلاقی بررسی می‌گردد. توسعه کلان‌داده‌ها و فناوری‌های مرتبط با آن، مولفه‌های چهارگانه 1) اراده آزاد و امکان انتخاب، 2) آگاهی و اطلاع از نتایج عمل، 3) وجود رابطه علّی میان عمل و نتایج عمل، و 4) قدرت و توانایی عامل‌های اخلاقی را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. این در حالی است که این مولفه‌ها در نظام‌های اخلاقی سنتی به عنوان مهم‌ترین شروط برای تحقق عمل و عاملیت اخلاقی معرفی می‌شوند. تاثیر کلان‌داده‌ها بر مولفه‌های چهارگانه عاملیت اخلاقی را می‌توان در سه سطح تبیین کرد: 1) تضعیف مفاهیم سنتی، 2) تغییر در مفاهیم سنتی، و 3) توسعه مفاهیم جدید. بر این اساس، نتیجه گرفته می‌شود که کلان‌داده‌ها شروط اساسی عاملیت اخلاقی در نظام‌های اخلاقی سنتی را مسلتزم تغییر، تحول و توسعه می‌نماید.

The Impact of Big data on the Conceptual Evolution of Moral Action and Agency

Background: Big data refers to a huge set of data so that collecting, analyzing and managing data could be beyond the ability of PCs over a given period of time. Big data as an enormous source of information can affect the various dimensions of social and moral life of human beings. Along with the development of big data and technologies based on big data, the social, political, economic and general aspects of contemporary world information ecosystem have undergone fundamental changes that have led to emerging and various ethical issues and challenges. One of the most important ethical challenges is the impact of big data on the moral agency of the human agents in the information society. Conclusion: In this article, by referring to technical resources, the concept of moral agency is introduced and the big data implications on moral agency are investigated. The development of big data and its related technologies, the following quadruple components are effected strongly: 1) free will and choice possibility, 2) knowledge of the results of action, 3) the causal relationship between action and its results, and 4) the ability of ethical agents. However, these components are introduced in traditional ethical systems as the most important conditions for the realization of moral action and agency. Next, the impact of big data on the four components of moral agency be explained at three levels: 1) weakening traditional concepts, 2) changing traditional concepts, and 3) developing new concepts. Accordingly, it is concluded that Big Data changes, evolves and develops the four essential conditions of moral agency in traditional ethical systems.