ارائه مدل عملکرد شناختی بر اساس آشفتگی روان‌شناختی با میانجی‌گری هیجان ابراز شده‌ خانواده در افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی

هدف پژوهش حاضر، الگویابی ساختاری ارائه مدل عملکرد شناختی بر اساس آشفتگی روان شناختی با میانجی ‌گری هیجان ابراز شده خانواده در افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی بود. پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش همبستگی به شیوه‌ مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی مراجعه‌کننده به مراکز بازتوانی شفا و پرهام شهر اصفهان در فصل بهار سال 1403 بود. از بین جامعه آماری 240 نفر به شیوه نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه پرسشنامه ارزیابی عملکرد شناختی (cpeq)، پرسشنامه آشفتگی روان‌شناختی (pdq) و پرسشنامه هیجان ابراز شده (eeq) بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری، به وسیله نرم‌افزار spss و amos ویرایش 23 صورت گرفت. نتایج نشان داد که آشفتگی روان شناختی بر عملکرد شناختی (p<0/05 ،β = -0/497) و هیجان ابراز شده خانواده (p<0/05 ،β= -0/514) افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی دارای اثر مستقیم معنادار بوده و توانسته به ترتیب 24/7 و 26/4 درصد از واریانس این متغیرها را تبیین کند. در نهایت هیجان ابراز شده خانواده دارای اثر مستقیم معنادار بر عملکرد شناختی (p<0/05 ،β =-0/433) افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی دارای اثر مستقیم معنادار بوده و 18/6 درصد از واریانس این متغیر را تبییین کرده و در رابطه بین آشفتگی روان شناختی با عملکرد شناختی افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی نیز نقش میانجی معنادار ایفا کند (0/05>p). با توجه به نقش میانجی معنادار هیجان ابراز شده ، می‌توان با بکارگیری مداخلات موثر همانند آموزش مدیریت و تنظیم هیجانی که منجر به بهبود تعاملات اعضای خانواده می ‌شود، عملکرد شناختی افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی را بهبود بخشید.

model evaluation of cognitive functioning based on psychological distress with the mediating role of the family’s expressed emotion in people with schizophrenia

the objective of the present study was the structural model of cognitive functioning based on psychological distress with the mediating role of the family’s expressed emotion in people with schizophrenia. the research is applicative and the research method was correlational through structural equations modeling. the statistical population of the study included people suffering from schizophrenia who referred to shafa and parham rehabilitation centers in isfahan in the spring of 2023. 240 people with schizophrenia were selected from the statistical population as the available sampling. the research instruments were ognitive performance evaluation questionnaire (cpeq), psychological distress questionnaire (pdq) and expressed emotion questionnaire (eeq). the data analysis was conducted through structural equations modeling via spss and amos versions 23. the results showed that psychological distress has a significant direct effect on cognitive functioning (p < 0.05, β = -0.497) and family’s expressed emotion (p <0.05, β = -0.514) of people with schizophrenia and it was able to explain 24.7 and 26.4 percent of the variance of these variables, respectively. finally, family’s expressed emotion had a significant direct effect on cognitive functioning (p < 0.05, β =-0.433) of people with schizophrenia and was able to explain 18.6% of the variance of this variable. meanwhile, family’s expressed emotion has a significant mediating role in the relationship between psychological distress with cognitive functioning in people with schizophrenia (p<0.05). considering the significant mediating role of family’s expressed emotion, it is possible to improve the cognitive function of people with schizophrenia by using effective interventions such as emotional management and regulation training that lead to improvement of family members’ interactions.