مقایسه اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی مثبت‌نگر و آموزش سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت بر سرسختی سلامت و انعطاف‌پذیری روانشناختی سالمندان

سالمندی یکی از دوران حساس زندگی است که در آن ابعاد مختلف زندگی فرد از جمله جسمی، شناختی، هیجانی و روانی دستخوش تغییر می‌شوند. هدف این مطالعه مقایسه اثربخشی آموزش ذهن آگاهی مثبت‌نگر و آموزش سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت بر سرسختی سلامت و انعطاف‌پذیری روانشناختی سالمندان بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. از بین سالمندان مقیم سراهای سالمندی منطقه 5 شهر تهران در سال 1401 تعداد 45 سالمند به روش نمونه‌گیری هدفمند وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در سه گروه (15 نفری) آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار‌‌های پژوهش شامل پرسشنامه‌های سرسختی سلامت (گیبهاردت، 2001) و انعطاف‌پذیری روانشناختی (بوند و همکاران، 2011) بود. مداخله ذهن‌آگاهی مثبت‌نگر و آموزش سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت در 8 جلسه 90 ‌دقیقه‌ای برای گروه‌های آزمایش انجام پذیرفت؛ اما برای گروه گواه، هیچ‌گونه مداخله‌ای اعمال نشد. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس با نرم‌افزار spss نسخه 19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی مثبت‌نگر بر انعطاف‌پذیری روانشناختی (p<0/001 ،eta=29 ،f=19/82) و سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت بر سرسختی سلامت (p<0/001 ،eta=29 ،f=19/26) سالمندان اثربخشی بیشتری داشته است. بر اساس یافته‌های حاصل از پژوهش سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت با تعدیل سبک زندگی و حفظ مسئولیت‌پذیری در قبال سلامت جسمانی و روانشناختی و ذهن‌آگاهی مثبت‌نگر با تمرکز بر واقعیت‌ها و توجه به اینجا و اکنون و عدم انکار مشکل‌های مختلف می تواند به عنوان روشی موثر در جهت افزایش سرسختی سلامت و انعطاف‌پذیری روانشناختی سالمندان مورد استفاده قرار گیرد.

comparison of the effectiveness of positive mindfulness training and health promoting lifestyle training on health resilience and psychological flexibility of the elderly

old age is one of the sensitive periods of life in which various dimensions of a person’s life, including physical, cognitive, emotional and psychological, undergo changes. the aim of this study was to compare the effectiveness of positive mindfulness training and health promoting lifestyle training on health resilience and psychological flexibility of the elderly. the research method was semi-experimental with a pre-test and post-test design with a control group. among the elderly living in the nursing homes of the 5th district of tehran in 2022, 45 elderly people were included in the study by purposeful sampling and were randomly divided into three groups (15 people) to be tested and replaced as controls. the research tools included questionnaires of health resilience (gibhardt, 2001) and psychological flexibility (bond et al., 2011). positive mindfulness intervention and health-enhancing lifestyle training were conducted in 8 90-minute sessions for the experimental groups; but for the control group, no intervention was applied. data were analyzed using covariance analysis with spss version 19 software. the results showed that positive mindfulness training on psychological flexibility (p<0.001, eta=29, f=19.82) and health-promoting lifestyle on health stubbornness (p<0.001, eta=29, f=19.26) are effective for the elderly. has had more based on the findings of the health promoting lifestyle research by adjusting the lifestyle and maintaining responsibility towards physical and psychological health and positive mindset focusing on the facts and paying attention to the here and now and not denying various problems can be an effective method to increase health tenacity and psychological flexibility of the elderly should be used.