اثربخشی برنامه شناخت اجتماعی مبتنی بر تئوری ذهن بر کفایت اجتماعی، پردازش شناختی و رفتارهای کلیشه ای در کودکان طیف اوتیسم

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه شناخت اجتماعی مبتنی بر تئوری ذهن بر کفایت اجتماعی، پردازش شناختی و رفتارهای کلیشه‌ای در کودکان طیف اوتیسم بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه پسران 8 14 سال دارای اختلال طیف اوتیسم بودند که در سال 1401 عضو موسسه اوتیسم خیریه تبریز بودند. نمونه مورد مطالعه شامل 22 نفر بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و گواه (هر کدام 11 نفر) جایگزین شدند و به مدت 10 جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از نیمرخ مهارت اجتماعی اوتیسم (بلینی و هوپف، 2007)، ارزیابی سیستم شناختی ناگلیری و داس (1997) و خرده مقیاس رفتارهای‌کلیشه‌ای مقیاس (گارز 2، 2000) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با روش آماری تحلیل کوواریانس چند متغیره و نرم افزار spss.21 انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که برنامه شناخت اجتماعی مبتنی بر تئوری ذهن بر کفایت اجتماعی، پردازش شناختی و رفتارهای کلیشه‌ای در کودکان طیف اوتیسم تاثیر دارد (0.05>p). در واقع برنامه شناخت اجتماعی مبتنی بر تئوری ذهن باعث افزایش کفایت اجتماعی و پردازش شناختی و کاهش رفتارهای کلیشه‌ای در کودکان طیف اوتیسم می‌شود. نتایج این مطالعه از قابلیت کاربرد و کارایی برنامه شناخت اجتماع مبتنی بر تئوری ذهن برای افزایش پردازش شناختی و اصلاح کفایت اجتماعی و کاهش رفتارهای کلیشه‌ای در کودکان دچار اختلال طیف اوتیسم حمایت می‌کند.

the effectiveness of social cognition program based on theory of mind on social competence, cognitive processing and stereotyped behaviors in children with autism spectrum

the aim of the present study was to determine the effectiveness of the social cognition program based on the theory of mind on social competence, cognitive processing and stereotyped behaviors in children with autism spectrum. the design of the research was a semi experimental pre test, post test with a control group. the statistical population of this research was all boys aged 8 14 with autism spectrum disorder who were members of tabriz khairieh autism institute in 2022. the study sample consisted of 22 people who were selected by purposeful sampling method and were replaced in two experimental and control groups (11 people each) and were trained for 10 sessions. autism social skills profile (bellini and hopf, 2007), cognitive system evaluation by nagleri and das (1997) and stereotypic behaviors subscale (garz 2, 2000) were used to collect data. data analysis was done with the statistical method of multivariate covariance analysis and spss.21 software. the results of the research showed that the social cognition program based on the theory of mind has an effect on social competence, cognitive processing and stereotyped behaviors in children with autism spectrum (p<0.05). in fact, the social cognition program based on the theory of mind increases social competence and cognitive processing and reduces stereotyped behaviors in children with autism spectrum. the results of this study support the applicability and effectiveness of the social cognition program based on the theory of mind to increase cognitive processing and improve social competence and reduce stereotyped behaviors in children with autism spectrum disorder.