مقایسه اثربخشی مداخله مبتنی بر نظریه انتخاب و درمان پذیرش و تعهد بر ابعاد پردازش هیجانی، تصویر بدنی و نمایه توده چربی بدن (fmi) در زنان دچار اضافه وزن

اضافه وزن یک مشکل روانی - فیزیولوژیک می ‌باشد که با طیف وسیعی از پیامدهای منفی همراه است و در بروز و تشدید آن علاوه بر عوامل زیستی و خطرساز جسمی، عوامل روانی نیز نقش بسزایی دارند. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی رویکرد نظریه انتخاب و رویکرد پذیرش و تعهد بر ابعاد پردازش هیجانی، تصویر بدنی و نمایه توده چربی بدن (fmi) در زنان دچار اضافه وزن انجام شد. روش این پژوهش از نوع نیمه‌ آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌ آزمون سه گروهی بود. جامعه آماری را تمامی زنان دچار اضافه وزن شهر تهران تشکیل دادند که در نیمه نخست سال 1400 به مراکز خانه سلامت شهر تهران مراجعه کردند (2417=n). از بین آنان چند مرکز به طور تصادفی انتخاب شد و از بین مراکز انتخابی، 36 نفر بر اساس ملاک‌ های ورود انتخاب شدند و به طور تصادفی در سه گروه آزمایش 1، آزمایش 2 و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایشی اول، مداخله مبتنی بر نظریه انتخاب  با رویکرد گلاسر (2010) در 12 جلسه 60 دقیقه‌ ای و گروه آزمایشی دوم، درمان پذیرش و تعهد با رویکرد هیز و همکاران (2013) در 12 جلسه 60 دقیقه ‌ای دریافت کردند. ابزارهای پژوهش، مقیاس پردازش هیجانی باکر و همکاران (2010)، پرسشنامه ترس از تصویر بدنی لیتلتون و همکاران (2005) بود. داده‌ ها با استفاده از نرم‌ افزار spss 25 و با روش تحلیل کواریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی lsd مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند در ابعاد سرکوبی، تجربه هیجانی ناخوشایند، نشانه ‌های هیجانی پردازش، اجتناب ،کنترل هیجانی، نارضایتی و خجالت از ظاهر خود و نمایه توده چربی بدن بین گروه ‌های آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنی ‌دار وجود دارد (p<0/05). همچنین آزمون تعقیبی lsd حاکی از آن بود که جهت بهبود ابعاد پردازش هیجانی، مداخله مبتنی بر نظریه انتخاب نسبت به درمان پذیرش و تعهد اثربخشی بیشتری داشته است. بر اساس نتایج پژوهش حاضر استفاده از درمان‌ های نوین موج سوم می تواند در ارتقای وضعیت روانشناختی زنان دچار اضافه وزن، کارآمد باشد.

comparison of the effectiveness of the intervention based on choice theory approach and acceptance and commitment therapy on emotional processing, self-differentiation, body image and body fat mass index (fmi) in overweighted women

overweight is a psycho physiological problem that is associated with a wide range of negative consequences and in addition to biological and physical risk factors, psychological factors also play an important role in its occurrence and exacerbation. the aim of this study was to compare the effectiveness of the choice theory approach and acceptance and commitment approach on emotional processing, self differentiation, body image and body fat mass index (fmi) in overweight women. the method was quasi experimental with three group pretest posttest design. the statistical population consisted of all overweight women in tehran who referred to tehran health centers in the first half of the year 1400 (n = 2417). among them, several centers were randomly selected and from the selected centers, 36 people were selected based on the inclusion criteria and were randomly assigned to the three groups of experiment 1, experiment 2 and control. the first experimental group received the intervention based on choice theory with glasser (2010) approach in 12 sessions of 60 minutes, the second experimental group received acceptance and commitment therapy with hayes et al (2013) approach in 12 60 minute sessions. the research instruments were baker et al.’s (2010) emotional processing scale, tetleton et al.’s (2005) tetris questionnaire of body image. data were analyzed by multivariate analysis of covariance and lsd post hoc test by spss25 software. the results showed that there was a significant difference between the experimental and control groups in the dimensions of repression, unpleasant emotional experience, emotional symptoms of processing, avoidance, emotional control, dissatisfaction and embarrassment of their appearance and body fat mass index. (p<0/05). the lsd post hoc test also showed that in order to improve the dimensions of emotional processing, the intervention based on choice theory was more effective than the treatment of acceptance and commitment. based on the results of the present study, applying new third wave therapies can be effective in improving the psychological status of overweight women.