محدودیت آزمون سراسری در ارزیابی توانایی‌های درون‌فردی

هدف: آزمون سراسری ورود به دانشگاه (کنکور) مهم‌ترین آزمون و ارزیابی صورت گرفته در تاریخ 60 ساله خود (از سال 1347 هجری شمسی تا به امروز) در ایران بوده است. به همین دلیل، درک اینکه این آزمون چه چیزی را مورد سنجش قرار می‌دهد ضروری است. در این مقاله، هدف ما بررسی مفروضه ارگودیستی از طریق بررسی شرط همگنی پدیده مورد نظر در جامعه است. این امر بدان جهت از اهمیت برخوردار است که اگر مفروضه ارگودیسیتی در ساختار عاملی کنکور وجود نداشته باشد، نمی‌توان این عوامل را به صورت علّت‌های درون‌فردی تفسیر کرد.روش: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات بین‌مقطعی و به منظور بررسی تغییرناپذیری اندازه‌گیری در ساختار عاملی کنکور است. جامعه پژوهش کلیه داوطلبین آزمون سراسری در کنکور ریاضی سال 1400 است که از این بین 12699 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. شاخص‌های (متغیرهای) بکار رفته در این مقاله را نمرات (بر حسب درصد) داوطلبین دروس آزمون سراسری گروه علوم ریاضی و فنی شامل ادبیات فارسی، عربی، معارف اسلامی، زبان انگلیسی، ریاضیات، فیزیک و شیمی تشکیل داده بود. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی یک ساختار سه عاملی برای کنکور پیشنهاد داد. همچنین، با استفاده از تحلیل خوشه سلسله مراتبی، داوطلبین آزمون ریاضی و فنی به 6 گروه تقسیم شدند. اما میان این 6 خوشه‌ مختلف آزمودنی‌ها در ساختار عاملی بدست آمده در مرحله اول، تغییرناپذیری اندازه‌گیری در هیچ سطحی (حتی سطح پیکربندی) برقرار نبود.نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه تغییرناپذیری اندازه‌گیری ساختار عاملی ما تایید نشد، بنابراین ساختار عاملی در کنکور سراسری از ویژگی همگنی جامعه برخوردار نیست. از آنجا که مفروضه ارگودیستی وابسته به شرط همگنی جامعه است، بنابراین، کنکور از مفروضه ارگودیستی برخوردار نیست. این بدان معنا است که نمی‌توان عامل‌های حاصله از مدل‌های متغیر مکنون در خصوص کنکور را به صورت علّت‌های درون‌فردی تفسیر کرد. ابن نتیجه نشان از عدم روایی و توجیه‌پذیری بسیاری از تفسیرات انجام گرفته بر اساس عامل‌های حاصل از آزمون سراسری ورود به دانشگاه دارد. 

assessment limitations of university entrance exam in intra-individual abilities

objective: the national university entrance exam (konkur) has been the most important exam and assessment conducted in iran in its 60-year history (from 1968 until today). therefore, it is crucial to understand what the test actually evaluates. . in this article, our goal is to examine the ergodicity assumption by examining the condition of homogeneity of the phenomenon in question in society. this is important because if the ergodicity assumption does not exist in the factor structure of the kankor, these factors cannot be interpreted as intra-individual causes.method: the present research was designed as a cross-sectional study to investigate the hypothesis of ergodicity in the national exam of mathematics and physics. the statistical population included all subjects who participated in the mathematics and physics entrance exam in the year 2021, from which 12,699 people were randomly selected as a sample. the variables used in this study were the grades (in percentage) of the candidates in mathematics and physics courses, including persian literature, arabic, islamic studies, english language, mathematics, physics, and chemistry. in the process of data analysis, exploratory factor analysis was initially used to identify the underlying factors of the entrance exam and indicators related to each factor. subsequently, the fit of the obtained model was examined using structural equation modeling. following this, hierarchical cluster analysis was employed to create five clusters of candidates participating in the entrance exam based on the percentages of different courses. finally, the invariance of the factor structure obtained in these clusters was tested. conclusion: the absence of measurement invariance indicates the heterogeneity of the phenomenon among the subjects, which means that the ergodicity assumption is not met. therefore, the intra-individual interpretation of factors is not possible. this challenges the traditional interpretation of factors obtained from latent variable models as individual causes. it suggests that the obtained factors may be emergent properties of the population, but this claim faces challenges related to empirical justification and alignment with the purpose of using the entrance exam. in summary, discussing the technical aspects of the entrance exam without considering its theoretical and conceptual dimensions is analogous to milking a sheep whose gender has not yet been determined: it may yield results, but the type of the product cannot be guaranteed.