دانشگاه فنی ‌و حرفه‌ای در موقعیت دانشگاه کارآفرین؛ در جستجوی سناریوی تحولی

دانشگاه کارآفرین یکی از سناریوهای مطلوب برای مشارکت نظام آموزش عالی و دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در فرایند توسعه ملی پایدار است. دانشگاه فنی ‌و حرفه‌ای به‌عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه سراسر دولتی مهارتی ایران، بر مبنای اساسنامه و سابقه فعالیت، یک دانشگاه کارآفرین و جامعه‌محور است که می‌تواند با تعامل هم‌آفرین با جامعه، بیش‌ازپیش ارزش‌آفرین باشد. در این پژوهش، برمبنای «چارچوب راهنمای دانشگاه نوآور و کارآفرین»، محصول کمیسیون اروپایی و سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه، سطح کارآفرینی دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای و کم‌وکیف تقرب آن به معیارهای دانشگاه کارآفرین به روش مطالعه موردی ملاک‌محور، ارزیابی‌شده است. در برهۀ زمانی اجرای برنامه ششم توسعه، دستاوردهای چشمگیر و جهش کیفی مناسبی نظیر دریافت مجوز شورای برنامه‌ریزی آموزشی، انتقال ردیف بودجه به بخش آموزش عالی، استقلال هیئت‌امنا، ساماندهی گروه‌های آموزشی، ارتقای تجهیزات و تسریع در جذب هیئت‌علمی، در حیطه رسالت دانشگاه حاصل‌شده است. به‌رغم دستاوردهای متعدد، سطح کارآفرینی این ابر دانشگاه در حد انتظار ارزیابی نشده است. غلبه کمیت گرایی، کمبود هیئت‌علمی، تقاضامحور نبودن برخی رشته‌ها و برنامه‌ها، کم‌توجهی به تحول دیجیتال، کمبود شدید منابع مالی، قدمت تجهیزات کارگاهی و آزمایشگاهی، ضعف تعاملات با صنعت و بازار، ضعف تحرکات بین‌المللی، غلبه نگاه عمدتاً سیاسی- محلی بر رویکرد حرفه‌ای- ملی در گسترش و حکمرانی واحدها، کمبود زیرساخت‌های پشتیبانی، چالش‌های مسیر کارآفرینی این دانشگاه هستند. برای تحقق دانشگاه کارآفرین، یک برنامه تحولی میان‌مدت با پشتیبانی مجلس شورای اسلامی، دولت و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، موردنیاز است. این برنامه باید در راستای بهره‌برداری بیشتر از ظرفیت‌ها و دستاوردها و رفع چالش‌های موجود باشد.

the technical and vocational university in the position of entrepreneurial university; in search of a transformational scenario

promoting entrepreneurial universities is one of the favorable scenarios for the participation of the higher education system and universities and higher education institutions in the process of sustainable national development. technical and vocational university (tvu), as the largest technical state university, is an entrepreneurial and society-oriented university that can create value through co-creative interaction with society. in this research, based on the innovative and entrepreneurial university guidance framework, a product of the european commission and the organization for economic cooperation and development, the level of entrepreneurship of the technical and vocational university and the level of its approximation to the criteria of the entrepreneurial university have been evaluated using a criteria-based case study method. during the implementation of the sixth development program, significant achievements and qualitative leaps have been achieved, such as obtaining the permission of the educational planning council, transferring the budget line to the higher education department, the independence of the board of trustees, organizing educational groups, upgrading equipment and accelerating the recruitment of faculty, within the scope of the university’s mission. despite numerous achievements, the level of entrepreneurship of this super university has not been evaluated as expected. predominance of quantification, lack of faculty, lack of demand-oriented aspects of some fields and programs, lack of attention to digital transformation, severe lack of financial resources, old workshop and laboratory equipment, weak interaction with industry and market, weak international movements, dominance of political-local approach over the professional-national approach in the expansion and governance of university units, and the lack of supporting infrastructure are the challenges of this university’s entrepreneurial path. to realize the entrepreneurial university, a medium-term plan with the support of the parliament, the government and the ministry of science is needed.