بررسی همگرایی حکمرانی دانشگاهی و کنش های شبه تجاری در آموزش عالی ایران

در سال های اخیر و با توجه به ظهور اندیشه های جدید همچون رویکرد نوین مدیریت عمومی، جوامع و اقتصادهای دانش بنیان و جهانی‌شدن؛ مفاهیم کارایی، اثربخشی و پاسخ گویی در بخش عمومی، توجه بیشتری را به خود معطوف کرده اند. آموزش عالی ایران نیز مستثنا از این تحولات نبوده است و سعی در تغییر رویکرد خود در جهت تجاری سازی فعالیت های دانشگاه و همخوانی بیشتر با تغییرات محیطی داشته است. در این راستا هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی همگرایی حکمرانی دانشگاهی و کنش های شبه تجاری در آموزش عالی ایران بوده است. به‌منظور دستیابی به این هدف رویکرد ترکیبی- متوالی مدنظر قرار گرفت، در مرحله کیفی پژوهش، با مرور اسناد و پژوهش های موجود و در ادامه انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساختارمند با 9 نفر از خبرگان آموزش عالی به‌صورت هدفمند و تا مرحله اشباع نظری، شاخص های حکمرانی شبه تجاری (بازار گرا)، در مدلی شامل چهار بعد: زمینه ای، مالی، علمی و سازمانی، شناسایی شدند. در گام بعد، به‌منظور اجرای تحلیل عاملی تاییدی، این شاخص ها، در اختیار مشارکت کنندگان بخش کمی پژوهش قرار گرفت. شاخص های نکوئی برازش نشان از تایید مدل پژوهش داشت و مقایسه میانگین نمونه و میانگین مفروض با استفاده از آزمون t تک نمونه ای، حاکی از عدم همگرایی حکمرانی دانشگاهی در آموزش عالی ایران با رویکرد شبه تجاری مصرح در اسناد بالادستی آموزش عالی ایران داشت.

The Study of the Convergence of University Governance and Quasi-Market Actions in Iran's Higher Education

In recent years, due to the emergence of new ideas such as the new public management approach, knowledge-based societies and economies, and globalization, the concepts of efficiency, effectiveness, and accountability in the public sector have attracted more attention to themselves. In this regard, Higher education in Iran has been influenced by the upstream documents, to shift its governance approach towards commercialization. The main purpose of this paper is the study of the convergence of university governance and quasi-market actions in Iran’s higher education. In order to achieve this goal, a mixed-sequential approach was used. In the qualitative phase of research, by reviewing the existing documents and researches and conducting semi-structured in-depth interviews with 9 purposefully selected experts in the field of higher education, continued to achieve theoretical saturation, indicators of market-oriented governance (quasi-commercial) were identified. This model includes four dimensions as follows: contextual, financial, scientific and organizational. In order to validate the theoretical model, the confirmatory factor analysis was performed. Goodness-of-fit Indices showed confirmation of the research model and comparing the mean of the sample and the assumed mean by using one-sample t-test indicated that the university governance in Iran’s higher education was not consistent with the commercialization approach proposed in the upstream documents.