شناسایی عوامل ایستایی– پویایی نظام آموزش عالی در ایران

باوجود اهمیت نظام آموزش عالی، همچنان ابعاد و مولفه‌های مختلف ایستایی و پویایی آن به‌خوبی روشن نیست.لذا هدف اصلی این مقاله شناسایی ابعاد و مولفه‌های پویایی و ایستایی نظام آموزش عالی و مشخص کردن مولفه‌های تاثیرگذار و تاثیرپذیر در دانشگاه‌های آزاد و دولتی است. برای انجام این پژوهش علاوه بر مطالعۀ اسنادی، از تکنیک تحلیل مضمون با نرم‌افزار maxqda12 ، برای شناسایی عوامل و مولفه‌ها استفاده شده است. در ضمن مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با خبرگان دانشگاه در سال 1397 به‌صورت کدهای باز و محوری و گزینشی انجام شده و برای تعیین مولفه‌ها اثرگذار و اثرپذیر از معادلات ساختاری تفسیری(ism) استفاده شده است. با توجه به مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته، 401 کدباز و 102 کد محوری برای پویایی و ایستایی استخراج گردید، که درنهایت 13 مولفه اصلی برای آموزش عالی مشخص شد. پس‌ازآن با توجه به پرسشنامه ماتریسی معادلات ساختاری تفسیری، مولفه‌های استاد، رویکرد آموزشی، عوامل اقتصادی،عوامل فرهنگی اجتماعی، محتوای برنامه‌ریزی درسی آموزشی و عوامل سیاسی از عوامل اثرگذار و دانشجو، اهداف سازمانی، استانداردها، ساختار،رهبری مدیریت، کارکنان و نوع سازمان از عوامل اثرپذیر شناسایی شدند.همچنین مولفه‌ها و زیر مولفه‌های بیان‌شده در این پژوهش بیانگر عوامل کاربردی در نظام آموزش عالی پویا و مولفه‌های ایستایی نشان‌دهندۀ وضع موجود در جامعه دانشگاهی است. ازنظر خبرگان مولفه رویکردهای آموزشی از تاثیرگذارترین عوامل در پویایی نظام دانشگاهی بیان شده است.