ارزیابی خصوصیات ژیوتکنیکی سدهای زیرزمینی (بررسی موردی)

سدهای زیرزمینی از فن آوری های سازگار با طبیعت است که در مدیریت منابع آب، به‌ویژه جلوگیری از خروج بدون استفاده آب‌های زیرزمینی قابل مصرف، بسیار کارآمد هستند. بررسی خصوصیات زمین‌شناسی مهندسی و ژیوتکنیکی آبرفت های مخزن این نوع سدها حایز اهمیت است. بدین لحاظ در تحقیق حاضر ویژگی آبرفت های مخزن سد زیرزمینی ماست بندی واقع در جنوب‌ اردستان (شمال شرق اصفهان) بررسی شده است. در این راستا خصوصیات فیزیکی و مکانیکی آبرفت های پوششی مخزن به‌صورت آزمایشگاهی و برجا تعیین شده است. نتایج به‌دست آمده از آزمایش‌ها نشان می دهد این آبرفت ها از نوع خاک دانه ای متراکم و غیریک‌نواخت با خاصیت غیرخمیری هستند. این رسوبات از نظر نفوذپذیری در رده خاک های با نفوذپذیری متوسط تا زیاد قرار می گیرند. با توجه به تخلخل به‌دست آمده از این آزمایش‌ها و عمق رسوبات مخزن (5 تا 12 متر) در صورت اجرای سد زیرزمینی هم‌سطح، حجم مخزن معادل حدود 000‚200 متر مکعب است. به‌طورکلی بارگذاری و باربرداری در اثر پر و خالی شدن مخزن از آب، منجر به نشست می شود. در حالی که در مخزن این سد با توجه به این‌که ذرات تشکیل‌دهنده بیش‌تر از نوع ماسه و گراول و به‌میزان کم‌تری سیلت است، نشست صورت گرفته از نوع آنی است. با توجه به پارامترهای مکانیکی به‌دست آمده، میزان نشست آنی برای واحد سطح در حالتی که مخزن از آب تخلیه شده برابر با 16 میلی متر است.