ارزیابی خطر قنات‌های متروکه غرب مشهد با استفاده از نرم‌افزار پلاکسیس

مشهد در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار گرفته است. در گذشته بخش اعظم آب مورد نیاز این شهر و اراضی کشاورزی حومه آن از طریق سیستم قنات تامین می‌شد. امروزه اغلب این رشته قنات‌ها خشک شده و به زیر پوسته شهر رفته است. افزایش بلند مرتبه‌سازی و گودبرداری‌های عمیق باعث افزایش بار وارده به قنات‌های متروکه در زیر شهر شده و این امر می‌تواند سبب فرونشست زمین و تخریب سازه‌ها شود. خطر بروز این پدیده در غرب مشهد، در پژوهش حاضر بررسی شده است. برای این منظور با استفاده از عکس‌های هوایی (1:20000 سال 1345) موقعیت رشته و میل قنات‌ها در نقشه پیاده شد. بر اساس خصوصیات خاک در برگیرنده مسیر قنات‌ها، پایداری مجرای قنات تحت بارهای استاتیکی با استفاده از نرم‌افزار پلاکسیس1 ارزیابی شده است. نتایج نشان می‌دهد که با افزایش عمق کوره قنات، این تونل زیرزمینی بار بیش‌تری را تحمل خواهد کرد. به‌طوری‌که به‌ازای هر 2/1 متر افزایش عمق کوره قنات، تحمل قنات قبل از فروریزش (2kn/m)10 معادل بار وارده از ساختمان یک طبقه افزایش می‌یابد. هم‌چنین با افزایش عمق، از تاثیر وجود کول (سیستم نگه‌دارنده کوره قنات) در پایداری قنات کاسته می‌شود.