بررسی ویژگی‌های هیدروشیمیایی و کیفیت آب رودخانه گرمابدشت، استان گلستان، شمال شرق ایران

به منظور مطالعه هیدروشیمی و ارزیابی کیفیت آب رودخانه گرمابدشت، 10 نمونه آب در خرداد ماه 1401 در طول رودخانه برداشت شد. ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی (ph، هدایت الکتریکی، جامدات حل‌ شده کل)، غلظت یون‌های اصلی و پارامترهای بیولوژیکی و میکروبی (مقدار اکسیژن حل شده، اکسیژن‌خواهی زیستی، اکسیژن‌خواهی شیمیایی و باکتری‌های کلی‌فرم) توسط روش‌های استاندارد اندازه‌گیری شد. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که ph نمونه‌های آب بین 7/9 تا 8/4  و مقدار هدایت الکتریکی نمونه‌های آب بین 376 تا 665 میکروزیمنس بر سانتی‌متر متغیر است. از نظر سختی نمونه‌های آب در رده سخت قرار می‌گیرند. غلظت یون‌های اصلی، فسفات و نیترات در محدوده مجاز برای آشامیدن است. با محاسبه نسبت‌های یونی و رسم نمودار دورو، مشخص شد که شیمی آب رودخانه گرمابدشت توسط فرآیند انحلال کنترل می‌شود. موقعیت نمونه‌ ها بر روی نمودار پایپر نشان می ‌دهد که تیپ و رخساره‌ نمونه‌های آب رودخانه بی‌کربناته کلسیک، بی‌کربناته منیزیک و سولفاته کلسیک می‌باشد. بر اساس نمودار ویلکاکس، آب رودخانه گرمابدشت برای مصارف کشاورزی مناسب است. پارامترهای سدیم کربنات باقی‌مانده و درصد سدیم نیز موید این نتیجه ‌گیری است، اما بر اساس شاخص خطر منیزیم، آب رودخانه گرمابدشت برای مصرف کشاورزی نامناسب است. نتایج آنالیزهای بیولوژیکی و میکروبی نشان می‌دهد که مقدار اکسیژن حل شده همه نمونه‌ها در حد مجاز است، اما میزان اکسیژن‌خواهی زیستی و اکسیژن‌خواهی شیمیایی در برخی ایستگاه‌ها به دلیل ورود پساب دامداری‌ها و کشاورزی از حد مجاز فراتر رفته است. همچنین تمام نمونه‌ها دارای آلودگی میکروبی هستند که این امر می تواند بر سلامت مصرف کنندگان آب رودخانه گرمابدشت تاثیرات منفی داشته باشد. بررسی شاخص کیفیت آب نیز نشان می دهد که به جز نمونه ‌های بالادست، کیفیت سایر نمونه‌ ها برای مصرف شرب در رده بد تا متوسط قرار دارد.

assessment of hydrochemical characteristics and quality of the garmabdasht river, golestan province, ne iran

the garmabdasht river as the first tributary of the qarasu river, flows through the city of gorgan and eventually  flows into gorgan bay. in order to study the hydrochemistry and to assess the water quality, 10 water samples were collected in june 2022. physicochemical properties (ph, electrical conductivity, total dissolved solids), major ion concentrations, and microbiological  parameters (dissolved oxygen content, biological oxygen demand, chemical oxygen demand, and coliform bacteria) were measured by standard methods. the obtained results show that the ph of the water samples varies between 7.5 and 8.5 and the electrical conductivity of water samples varied between 376 and 665 µs/cm.  in terms of hardness, water samples were classified as hard and very hard. the concentrations of the major ions, phosphate and nitrate were within the permissible range for drinking usage. by calculating the ionic ratios and drawing the durov diagram, it was found that the water chemistry was mainly controlled by the dissolution process. the position of the samples on the piper diagram shows that the type and facies of the river water samples were calcium bicarbonate, magnesium bicarbonate and calcium sulphate. according to the wilcox diagram, the garmabdasht river water was suitable for irrigation. the residual sodium carbonate and sodium percentage values confirm this conclusion; however, based on the magnesium hazard index, the studied samples were not suitable for irrigation. the values of dissolved oxygen in all samples were within the permissible limit. the amounts of biological oxygen demand and chemical oxygen demand in some stations exceeded the permissible limit due to the influx of livestock and agricultural effluents. the obtained results show that the samples were microbially polluted, which may induce the health problem in the local population. the values of nsfwqi also shows that, except for the upstream samples of s1 and s2, the quality of the studied samples for drinking is in the bad to medium class.