ارزیابی آلودگی آب سطحی دشت شمیل تخت با استفاده از شاخص وراستیک و بهینه ‌یابی شبکه پایش کیفی رودخانه

طراحی و بهینه ‌یابی شبکه پایش کیفی در محدوده‌های با چند زیرحوضه نیازمند آگاهی از معیارهای موثر بر آن‌ها است به‌ نحوی که در هر زیرحوضه، وجود یا عدم وجود ایستگاه پایش و پارامترهای لازم برای این عملیات تعیین گردد. در این راستا، استفاده از شاخص آلودگی آب سطحی وراستیک می‌تواند مفید واقع شود. مدل وراستیک روشی کاربردی و پیشرفته برای ارزیابی ریسک و پتانسیل آلودگی در زیر حوضه‌های آبریز است. پایش کیفی محدوده مطالعاتی شمیل تخت به دلیل تامین آب آشامیدنی شهر بندرعباس از اهمیت بسیاری برخوردار است. ازاین‌رو، به‌منظور ارزیابی ریسک آلودگی در این دشت، ابتدا محدوده با استفاده از نرم‌افزار global mapper به 16 زیر حوضه تقسیم شده است. شاخص وراستیک به‌صورت لایه‌های اطلاعاتی مختلف ارائه و عدد آن برای هر زیرحوضه با رتبه‌دهی به روش قضاوت کارشناسانه، وزن‌دهی به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و ادغام لایه‌ها با استفاده از همپوشانی وزنی محاسبه شد. نتایج نشان داد که سه زیرحوضه دارای ریسک بالا و سه زیرحوضه دارای ریسک پایین هستند. سپس، بر اساس وضعیت آبراهه‌های جاری در هر زیرحوضه، شاخص آلودگی در هر کدام و میزان اهمیت آن‌ها، تعداد ایستگاه‌های پایش کیفی و پارامترهای ضروری در این حیطه تعیین شدند. بر این اساس، 5 ایستگاه پیشنهادی در نقاط مختلف به 10 ایستگاه هیدرومتری موجود افزوده شد. در 15 ایستگاه نهایی، سنجش پارامترهای عمومی و یون‌های اصلی در دستور کار پیشنهادی قرار گرفت. همچنین، سنجش پارامترهایی نظیر فسفات/فسفر و نیترات/نیتریت در دستور کار 6 زیرحوضه و فلزات سنگین در دستور کار 3 زیرحوضه قرار گرفت.

evaluation of surface water pollution of shamil takht plain using wrastic index and optimization of river quality monitoring network

in order to design and optimize the quality monitoring network in areas with several sub-basins, it is necessary to know the criteria that affect them, so that in each sub-basin the presence or absence of a monitoring station and the required parameters can be determined. in this respect, the use of the surface water pollution index, namely wrastic, can be effective. the wrastic model is a practical and advanced method for assessing the risk and potential of pollution in sub-basins. due to its role in the drinking water supply of the city of bandar abbas, monitoring the quality of the shamil-takht study area is very beneficial. therefore, to assess the risk of pollution in this plain, the basin was divided into 16 sub-basins using global mapper software. the wrastic index was presented as different layers of information, and its value was calculated for each sub-basin by rating by expert judgement method, weighting by hierarchical analysis method, and merging layers using weighted overlap. the results showed that three sub-basins have high risk and three sub-basins have low risk. then, according to the condition of the streams in each sub-basin, the pollution index and its importance, the number of quality monitoring stations and the necessary parameters in this area were determined. accordingly, five stations were added to the existing ten hydrometric stations at different locations. in the final 15 stations, the measurement of general parameters and major ions was included in the proposed agenda. the measurement of parameters such as phosphate/phosphorus and nitrate/nitrite was also included in six sub-basins, and heavy metals in three sub-basins.