بررسی ویژگی‌ های هیدروژئومورفولوژی مهندسی حوضه آبریز و رودخانه گیان نهاوند در استان همدان

بررسی و شناخت ویژگی ‌های هیدروژئومورفولوژی لازمه شناخت رفتار رودخانه و فرآیندهای فعال در آن است. این موضوع، علاوه بر شناخت وضعیت فرسایش و رسوب‌زایی و تغییر مسیر رودخانه، به ساخت صحیح سازه‌های مهندسی و فعالیت‌های انسانی در حوضه آبریز رودخانه کمک می‌کند. رودخانه گیان با میانگین دبی سالیانه 2.3 متر مکعب در ثانیه، یکی از سرشاخه‌های رودخانه گاماسیاب در استان همدان است. از نظر زمین‌شناسی و هیدروژئومورفولوژی، رودخانه گیان یک رودخانه کوچک است که با ساختارهای زمین‌شناسی منطقه کاملاً دارای انطباق است. محاسبه ضریب سینوسی مشخص ساخت که این رودخانه یک رودخانه مئاندری است که طول موج، دامنه نوسان و پهنای کمربند مئاندرها در بخش کوهستانی آن کمتر از محدوده دشت است. شیب بستر این رودخانه نسبتاً کم است و در قسمت‌های مختلف خود در رده رودخانه‌های فرسایشی و رسوب‌گذار طبقه‌بندی می‌شود. رودخانه گیان در بخش کوهستانی دارای بستر سنگی و در محدوده دشت دارای بستر آبرفتی است. حوضه آبریز رودخانه گیان در رده حوضه‌های آبریز کوچک مساحت قرار می‌گیرد و بر اساس مقدار ضریب گراولیوس، شکل آن تقریباً کشیده است. ارتفاع حوضه آبریز رودخانه گیان بین 1455 و 2700 با متوسط وزنی برابر 1715.20 متر از سطح دریا است و با افزایش ارتفاع توزیع مساحت آن کاهش می‌یابد. زمان تمرکز حوضه آبریز برابر 4.204 ساعت تعیین گردید. استفاده از داده‌ها و نتایج حاصل از انجام این پژوهش می‌تواند در برنامه‌ریزی کاربری اراضی، کاربردهای مهندسی و اجرایی جهت پیش‌بینی تغییرات رودخانه و محافظت از سازه‌های مهندسی مانند جاده، پل، سازه‌های ساحلی و راه‌آهن، حفاظت زمین‌های کشاورزی منطقه و توسعه گردشگری موثر باشد.

investigating the engineering hydrogeomorphological characteristics of the gian catchment and river of nahavand in the hamadan province

assessing and understanding the hydromorphological characteristics are necessary to understand the behavior of a river and its active processes. this is useful for understanding the erosion and sedimentation regime and changing the river path, for making correct engineering and human activities in the river’s catchment area. the gian river, with an average annual discharge of 2.3 m3/s, is one of the tributaries of the gamasiab river in the hamedan province. from a geological and hydrogeomorphological point of view, the gian is a small river. it is fully compatible with the geological structures of the region. the calculation of the sinusoidal coefficient has shown that this river is a meandering river whose wavelength, the amplitude of the oscillation and the width of the meander belt are smaller in the mountainous area than in the plain area the gradient of the river bed is relatively low and it is classified as an erosion and sedimentation river in its different sections. the gian river has a rocky bed in the mountainous part and an alluvial bed in the plain. the gian river has a small catchment area, and, according to thegravelius’ coefficient, its shape is almost elongated. the catchment elevation of the gian river is between 1455 and 2700 with a weighted average of 1715.20 m.a.s.l. and its area decreases with the increase in the elevation. the concentration time of the catchment is 4.204 hours. the application of the data and results of the research can be very effective in land use planning, engineering and executive applications to predict river changes and protect engineering structures such as roads, bridges, coastal structures and railways, protect agricultural lands in the region and develop tourism.