مکان یابی پایانه‌های مسافربری برون شهری با استفاده از مدل بهینه‌سازی چند معیاره در شهر تهران

بررسی فرایندهای مکان یابی به کار گرفته شده در شهرهای کشور بیان گر آن است که در بسیاری از شهرهای کشور موقعیت مکانی پایانه‌های مسافربری برون شهری به صورت غیر علمی و تنها بر اساس نظرات کارشناسی تعیین شده است. در این مقاله، از یک مدل ریاضی- کارشناسی چندمعیاره که توسط نویسندگان این مقاله تدوین شده به منظور مکان یابی پایانه های مسافربری در شهر تهران استفاده شد. ابتدا با توجه به عدم وجود اطلاعات کافی در این خصوص، با انجام مصاحبه با کارشناسان و متخصصان و تکمیل پرسشنامه‌های تدوین شده، مناسب‌ترین و مهم ترین معیارها در مکان یابی پایانه‌ها شناسایی شدند. جهت اجرای این مدل که برنامه‌ریزی ترکیبی در مقیاس بزرگ می‌باشد، از نرم‌افزار transcad و روش شاخه و کرانه استفاده گردید. بر اساس نتایج حاصل از اجرای این مدل، 4 مکان جهت احداث پایانه در شهر تهران پیشنهاد شد و از لحاظ فنی و اقتصادی مورد تحلیل قرار گرفت. در این مقاله مقایسه نتایج حاصل از مدل پیشنهادی این تحقیق و مدل موجود در طرح جامع حمل‌ و نقل و ترافیک شهر تهران، مورد اعتبارسنجی قرار گرفت. با مقایسه نتایج حاصل از این دو مطالعه مشخص گردید که سیستم پیشنهادی مطالعات جامع شهر تهران، 14 نقطه را به منظور احداث پایانه پیشنهاد کرده است، در حالی که با استفاده از مدل مکان یابی در این پژوهش، احداث پایانه در بیش از 4 مکان از نظر اقتصادی توجیه پذیر نمی باشد. بنابراین، با توجه به اختلاف قابل توجه وضعیت عملکردی، به وضوح می‌توان روش پیشنهادی این تحقیق را به عنوان یک روش موثر و کارامد در مکان یابی پایانه ها در نظر گرفت.