برنامه ریزی مکانی انتخاب مسیر بهینه و ایمن دوچرخه در شهر مشهد با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی (ahp)

توسعه استفاده از وسایل نقلیه موتوری علی رغم کاهش چشمگیر زمان‌های سفر بخصوص در مسافت‌های طولانی، موجب هدر رفتن سوخت‌های غیرقابل‌بازگشت فسیلی، آلودگی‌های زیست‌محیطی و تحرک بدنی کمتر شده است. از طرفی این صرفه‌جویی در زمان ساعات اوج ترافیک خصوصاً در مسافت‌های سفر کوتاه حاصل نمی‌شود. یکی از راه‌های حل این مشکل بویژه در کلانشهرها که با چالشهای زیست محیطی بیشتری مواجهند، توسعه حمل‌ و نقل درون‌شهری برای مسافت‌های کوتاه توسط دوچرخه است. انتخاب مسیر بهینه ایمن دوچرخه در منطقه 10 شهرداری کلانشهر مشهد با توجه به نوساز بودن منطقه، بار ترافیکی بالا، و در عین حال برخورداری از ظرفیتهای توسعه حمل و نقل مبتنی بر دوچرخه، به عنوان هدف این پژوهش منظور شده است. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی تحلیلی و مبتنی بر تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (ahp) است. روش جمع‌آوری اطلاعات اسنادی و میدانی است. تحلیل چند معیاره شاخص ها در این پژوهش توسط نرم‌افزار expert choice در لایه‌های نقشه‌های رقومی شده و در محیط gis شبیه‌سازی ‌شده است. ورودی این مدل اطلاعات و مستندات بررسی‌شده محیط موردنظر خواهد بود و خروجی آن نقشه‌هایی است که پتانسیل معابر منطقه جهت استفاده به‌عنوان مسیر ایمن دوچرخه را نشان می‌دهد. یافته های این پژوهش نشان داد شاخص ایمنی تقاطع‌ها و نوع معابر با 27% دارای بیشترین ضریب تاثیر و شاخص فاصله تا ایستگاه‌های اتوبوس با ضریب تاثیری معادل 2% مشمول کمترین ضریب اهمیت شدند. از این رو می توان نتیجه گرفت خیابان شهید راستی و بلوار اندیشه بعد از چهارراه شاهد و بلوار شاهد به ترتیب دارای بیشترین پتانسیل برای مسیر ایمن دوچرخه می‌باشند.

spatial planning for choosing the optimal and safe bike path in mashhad using analytic hierarchy process (ahp)

the development of motor vehicle use has reduced irreversible fossil fuels, environmental pollution, and reduced physical mobility, despite significant reductions in travel times, especially over long distances. on the other hand, this saving is not achieved during peak hours, especially at short travel distances. one way to solve this problem, especially in metropolises that face more environmental challenges, is to develop intercity transportation for short distances by bicycle. the purpose of this research is to select the optimal safe bicycle route in district 10 of mashhad metropolitan municipality due to the modernity of the area, high traffic load, and at the same time having the capacity to develop bicycle-based transportation. the research method in this paper is descriptive-analytical and based on analytic hierarchy process (ahp). the method is to collect documentary and field information. multi-criteria analysis of indicators in this research has been done by expert choice software in digital mapping layers and simulated in gis environment. the input of this model will be the information and documents examined by the target environment and its output will be maps that show the potential of the area’s roads to be used as a safe bicycle route. the findings of this study showed that the safety index of intersections and the type of passages with 27% had the highest impact factor and the index of distance to bus stations with an impact factor of 2% had the lowest coefficient of importance. therefore, it can be concluded that shahid rasti street and andisheh boulevard, after shahed and shahed boulevards intersections, have the greatest potential for safe cycling, respectively.