شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر انتخاب مسیر دوچرخه‌سواری با هدف بهبود ترافیک شهری (مطالعه موردی: منطقه 10 شهر تهران)

استفاده از سیستم‌ دوچرخه به عنوان یکی از راهکارهای موثر توسعه سیستم حمل‌ونقل پایدار شهری و کاهش معضلات ترافیکی، و زیست محیطی است. بنابراین به منظور بهبود ترافیک شهری و توسعه این سیستم حمل‌ونقلی، هدف پژوهش حاضر، ابتدا شناسایی عوامل موثر بر انتخاب مسیر دوچرخه سواری و سپس اولویت بندی مسیرها در خیابان های کارون، قصرالدشت، دامپزشکی و جیحون در منطقه 10 تهران می باشد. در ابتدای پژوهش، عوامل موثر بر مسیر دوچرخه سواری با استفاده از روش پرسشنامه ای شناسایی می شوند و سپس روابط علت و معلولی با 20 نفر افراد خبره و 280 شهروند براساس روش های تصمیم گیری چندمعیاره نظیر تکنیک دلفی و روش دیمتل تعیین می گردد. به علاوه، از فرآیند تحلیل شبکه (anp) و آزمون تی-تست برای اولویت بندی عوامل موثر در مسیر دوچرخه سواری و رتبه بندی مسیرهای پیشنهادی استفاده می شود. بنابراین بر اساس پرسشنامه مورد استفاده در پژوهش حاضر، 5 معیار و 28 زیر معیار مرتبط به انتخاب مسیر دوچرخه سواری در مسیرهای موردمطالعه شناسایی شدند که پایایی و روایی پرسشنامه بر اساس این عوامل 9/0 به دست آمد و این عوامل بر اساس اهمیت و میانگین وزنی اولویت بندی شدند. نتایج حاصل از بررسی عوامل موثر بر انتخاب مسیر دوچرخه سواری در پژوهش حاضر براساس داده های پرسشنامه و استفاده از فرآیند تحلیل شبکه (anp)، دیمتل و تی-تست نشان داد که مهمترین عوامل موثر بر انتخاب مسیرهای دوچرخه سواری به ترتیب عوامل ایمنی، زیست محیطی، ترافیکی، انسانی و سایر عوامل می باشند. همچنین خیابان قصرالدشت با بیشترین مقدار میانگین موثر به عنوان رتبه اول در انتخاب مسیر برای دوچرخه سواری در جهت بهبود ترافیک شهری می باشد و به ترتیب خیابان های دامپزشکی، کارون و جیحون در رتبه های بعدی برای انتخاب مسیر دوچرخه سواری بر اساس عوامل موثر قرار می گیرند.

identifying and prioritization effective factors on the selection of bicycle route to improve urban traffic (case study: district 10 of tehran city)

the use of bicycle is one of the effective ways to develop sustainable urban transportation system and reduce traffic and environmental problems. therefore, in order to eliminate traffic issues and develop this kind of transportation system, the present study is firstly aimed to identify effective factors on the selection of the bicycle route in karun, qasr al-dasht, dampezeshki and jeyhun streets in the district 10 of tehran city and secondly the streets are prioritized based on the criteria and subcriteria for the bicycle route. for achieving the purposes, firstly, factors contributed to the improvement of urban traffic quality using a questionnaire survey based on 20 experts and 280 citizens are investigated. secondly, criteria and sub-criteria related to bicycle route factors are examined based on multi-criteria decision making (mcdm) methods including delphi technique and cause-effect relationships by decision making trial and evaluation laboratory (dematel) method. in addition, analytic network process (anp) and t-test are applied for prioritizing effective factors and studied streets in order to place bicycle routes. therefore, according to the questionnaire survey, 5 criteria and 28 sub-criteria related to the selection of the bicycle routes were found and the reliability of the questionnaire survey was obtained 0.9. furthermore, the relative importance and weighting average values for criteria and subcriteria were obtained. finally, the results of the present study for prioritizing effective factors using the questionnaire survey, dematel, anp and t-test methods indicated that the most important factors are prioritized as safety, environmental, traffic, human and other factors. moreover, qasr al-dasht street with the highest score is selected as the first ranked street for the selection of bicycle route to improve urban traffic quality and dampezeshki, karun and jeyhun streets are ranked in the next ranks for the bicycle route, respectively.