یک اثرسنجی از قیمت‌گذاری دوره‌مبنا محدوده طرح ترافیک تهران، مدل رفتار سفر کاربران

یکی از راهکارهای مدیریت تردد خودروهای شخصی، قیمت‌گذاری نواحی پرتردد است که باعث کاهش مطلوبیت استفاده از خودرو شخصی می‌شود. این راهکار زمانی موثر است که موجب تغییر رفتار سفر کاربران خودروی شخصی در محدوده مورد نظر شود. بررسی رفتار سفر کاربران بعد از اعمال قیمت‌گذاری (رجحان آشکار شده)، در ارزیابی آثار این سیاست، نتایج معتبرتری را به ارمغان می‌آورد. در تهران از این سیاست برای کاهش تراکم در ناحیه مرکزی شهر استفاده می‌شود. سیاست قیمت‌گذاری محدوده مرکزی تهران (طرح ترافیک) در اردیبهشت ماه سال 1397 تغییر کرده و به صورت دوره مبنا شد. در قیمت‌گذاری به شیوه دوره مبنا اخذ عوارض از کاربران خودرو شخصی بر اساس ساعت ورود و خروج (اوج و غیر اوج) صورت می‌گیرد. در این تحقیق برای اثرسنجی طرح ترافیک تغییر یافته، با استفاده از 422 پرسشنامه گردآوری شده با روش رجحان آشکار شده در آبان 1397، به تحلیل تغییر رفتار سفر کاربران محدوده طرح ترافیک تهران پرداخته می‌شود. بدین منظور، از تحلیل‌های آماری و مدل انتخاب گسسته لوجیت چندگانه استفاده می‌شود. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل فراوانی نمونه جمع‌آوری شده، 52.28 درصد از کاربران بعد از تغییر طرح ترافیک، نحوه سفر خود به محدوده را تغییر نداده‌اند. نتایج مدل لوجیت چندگانه نشان می‌دهد که کاربران خودرو شخصی تمایل بیشتری دارند که سفر خود را بدون تغییر انجام دهند. همچنین بر اساس نتایج اثرات حاشیه‌ای، با تغییر محل سکونت افراد از داخل محدوده طرح ترافیک به خارج از محدوده آلودگی هوا، سهم گزینه بدون تغییر انجام دادن سفر، 38.56 درصد افزایش می‌یابد.

An effectiveness analysis of Tehran peakbased traffic scheme, a travel behavior model

One of the ways to manage private car traffic is conjestion pricing, which reduces the utility private cars. This solution is effective when it can change the travel behavior of private car users. To determine the effectiveness of this strategy, examining users’ travel behavior after pricing (revealed preference) will have more accurate results. This policy is also used to reduce congestion in the central part of Tehran. The policy of congestion pricing zone of Tehran, changed in May 1397. Based on these changes, personal car users should pay tolls for entering the pricing area based on the time of entry and exit (peak and nonpeak hours). In this study, to evaluate the effectiveness of the new pricing strategy for congestion pricing zone of Tehran, we collected 422 questionnaires by the revealed preferred method in November 1397, and the changes in travel behavior of users in that area is analyzed. For this purpose, after implementing frequency analysis, the multiple logit discrete choice model has been used. Based on the results of the frequency analysis of the collected sample, 52.28% of users did not change the way they traveled to the area after changing the pricing strategy. The results of the multinomial logit model to examine changes in users’ travel behavior, show that personal car users are more inclined to travel without any change. Based on the results of marginal effects, by changing the living location of people from within the congestion pricing zone of Tehran to outside second ring of pricing, the share of the option “without changing the trip” increases by 38.56%.