تحلیل ناهمگونی غیر سیستماتیک گزینه‌ها در انتخاب مقصد، شیوه و هم‌زمان مقصد شیوه (نمونه موردی: سفرهای خرید شهر قزوین)

انتخاب مقصد و شیوه نقش مهمی در تحلیل تقاضای سفر و در پی آن ارزیابی سیاست ها ایفا می کند. اکثر محققان به‌منظور بررسی این دو انتخاب از مدل لوجیت چندجمله ای استفاده نموده اند که از ضعف در نظرگیری توزیع مستقل و یکسان گامبل برای تمامی عبارت های خطای تابع مطلوبیت رنج می برد. به این سبب این مدل قادر به بررسی ناهمگونی غیر سیستماتیک گزینه ها نیست. مدل مقدار حدی با ناهمسانی واریانس با فرض توزیع مستقل و غیر یکسان گامبل قادر به تحلیل گزینه هایی با مطلوبیت ناهمگون غیر سیستماتیک است. هدف از این مقاله تحلیل ناهمگونی و مقایسه مدل های لوجیت چندجمله ای و مقدار حدی با ناهمسانی واریانس در انتخاب مقصد، شیوه و هم‌زمان مقصد شیوه است که برای نمونه موردی سفرهای خرید ساکنین شهر قزوین اجرا می شود. در این مقاله سه گزینه انتخاب مقصد بر اساس فاصله محل خرید تا محل سکونت و سه گزینه پیاده روی، اتومبیل شخصی و اتوبوس برای شیوه سفر (جمعاً 9 گزینه در انتخاب هم‌زمان مقصد شیوه سفر) منظور می شود. نتایج مقایسه مدل های پرداخت شده برای 1570 نفر سفر بر اساس ضوابط گوناگون (مانند مقدار لگاریتم احتمال و ضریب نیکویی برازش)، حاکی از برتری مدل مقدار حدی با ناهمسانی واریانس در انتخاب مقصد و انتخاب شیوه و برتری مدل لوجیت چندجمله ای در انتخاب هم‌زمان مقصد شیوه است. مشاهده می شود که با افزایش تعداد گزینه ها، فرض توزیع مستقل و غیر یکسان عبارت خطا باعث افزایش قدرت توضیح دهندگی مدل نمی گردد و سفر کنندگان در طی فرآیند تصمیم گیری عوامل مشاهده نشده در توابع مطلوبیت را مستقل و با توزیع یکسان در نظر می گیرند. نتایج این مقاله از محدودیت های روی گزینه ها کاسته و محقق را قادر به در نظر گرفتن گزینه های متفاوت تر و به‌تبع آن نزدیک تر به واقعیت می سازد.