تخمین توزیع عیار مس با استفاده از تخمینگر غیرخطی کریجینگ انفصالی مطالعه موردی: معدن مس سونگون

چکیدهیکی از روش‌های تخمین در صنعت معدن، استفاده از روش‌های زمین آماری است. نقطه قوت روش‌های زمین آماری، علاوه بر پشتوانه ریاضی، نتایج مطلوبی بوده است که در کاربردهای عملی آن در خلال دهه های گذشته مشاهده شده است. با این وجود در بین روش‌های زمین آماری نیز، انتخاب روش مناسب از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مواردی که مورد توجه کاربران عادی زمین آمار واقع نمی شود، عدم توجه به شرایط کارایی زمین آمار خطی می باشد. تخمین ذخایر قابل بازیابی، تخمین بخشی از ذخیره که بالای عیار حد مشخصی قرار دارد و محاسبه منحنی عیار-تناژ که دارای تابع انتخاب غیر خطی می باشند، از این دسته اند؛ به همین دلیل لزوم به کارگیری روش‌های زمین آماری غیر خطی مشاهده می شود. یکی از توانمندترین روش‌های تخمین غیر خطی استفاده از روش کریجینگ انفصالی است. دلیل عدم توجه به این روش، ریاضیات پیچیده و عدم دسترسی به این تخمینگر در نرم‌افزارهای معمول می باشد. اساس این روش متکی بر استفاده از چندجمله‌ای‌های هرمیتی و مدل ایزوفاکتوریل است. در این روش برای تخمین نقاط مجهول، با توجه به هیستوگرام داده-های اولیه ضرایب چندجمله ای های هرمیتی محاسبه و مقدار چندجمله‌ای های هرمیتی در نقاط مجهول تخمین زده می شود. در نهایت از ترکیب خطی ضرایب مربوط به چندجمله‌ای‌های هرمیتی و مقدار تخمینی چندجمله‌ای‌های هرمیتی در نقاط مجهول، مقدار متغیر مورد نظر به دست می آید. در این مقاله با استفاده از کد نویسی روش کریجینگ انفصالی، توزیع عیار مس در کانسار مس پورفیری سونگون، مدل سازی و نتایج آن با نتایج تخمین به روش کریجینگ مقایسه شد. با توجه به مطالعات انجام‌شده قسمت های شمال غربی و جنوب غربی معدن از عیار پایین تر و قسمت مرکزی معدن دارای عیار بالاتری نسبت به دیگر قسمت های معدن می باشند. همچنین نرمال سازی و تبدیل معکوس داده ها به وسیله چندجمله ای های هرمیتی از قابلیت بالایی برخوردار می باشد. استفاده از این روش معایب روش کریجینگ از جمله هموارسازی و عدم توانایی در تخمین توابع غیر خطی را مرتفع می‌کند.