پهنه بندی کیفی خاک های سطحی اطراف کارخانه سرب و روی ایرانکوه از دیدگاه زیست‌محیطی

فعالیت های معدنکاری و کارخانه های فرآوری مواد معدنی یکی از منابع اصلی آلودگی خاک  به فلزات سنگین محسوب می شوند. در این پژوهش 65 ایستگاه اطراف کارخانه  فرآوری سرب و روی  معدن ایرانکوه  و روستای مجاور آن  نمونه برداری شد. پس از جدا کردن ذرات زیر63 میکرون و آماده سازی خاک های سطحی به روش هضم اسیدی، غلظت کل فلزات سرب، روی، آهن، منگنز، مس و کادمیوم اندازه گیریشد. همچنین میزان مواد آلی و کربنات در خاک های مورد مطالعه با روش های احتراق خشک تعیین گردید. جهت ارزیابی میزان آلودگی در اطراف کارخانه و روستای مجاور از شاخص های  قابل اعتماد سنجش آلودگی از قبیل شاخص های ضریب غنی سازی، انباشت ژئوشیمیایی، درجه آلودگی اصلاح شده و ریسک اکولوژیک استفاده شد. تحلیل آماری داده ها به کمکآنالیز خوشه ایو جدول ضریب همبستگی  انجام گرفت.  به علاوه برای پهنه بندی کیفی توزیع مکانی فلزات در محدوده مورد بررسی از روش کریجینگ معمولی استفاده گردید. خاک های اطراف کارخانه  به شدت به فلزات سرب، روی و کادمیوم آلوده بودند و در روستای مجاور کارخانه هر چند میزان آلودگی نسبت به محدوده اطراف کارخانه کاهش یافت ولی خاک های سطحی آن همچنان  نسبت به فلزات سرب، روی و کادمیوم آلودگی  داشتند. بر اساس نتایج جدول ضریب همبستگی و آنالیز خوشه ای، در اطراف کارخانه همبستگی سرب، روی و کادمیوم معنادار و بیش از 0.5 بوده و در یک خوشه قرار گرفتند  و در روستای مجاور  سرب، روی، کادمیوم و کربنات همبستگی در یک خوشه قرارگرفته و همبستگی معنا دار و بالای 0.5 داشتند.