بررسی عملکرد و برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات تولید و تولیدمثلی گاومیش‌های استان خوزستان

در این تحقیق، اطلاعات عملکرد تولید و تولید‌مثل مربوط به 526 گله گاومیش از سطح استان خوزستان، جمع‌آوری شده توسط معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان طی سال‌های 1371 تا 1388، مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی عوامل محیطی موثر بر صفات مورد مطالعه، از روش glm نرم‌افزار sas استفاده شد. مولفه‌های واریانس و وراثت‌پذیری هر صفت نیز با استفاده از روش حداکثر درستنمایی محدود شده و با برنامه dfreml برآورد گردید. میانگین و خطای معیار مقدار شیر تولیدی یک دوره 5/6±76/1939 کیلوگرم، مقدار چربی‌شیر 48/0±27/120 کیلوگرم، درصد چربی شیر 01/0±1/6 درصد، مقدار پروتیین ‌شیر 40/0±94/83 کیلوگرم، درصد پروتیین ‌شیر 004/0±9/3 درصد، طول دوره ‌شیردهی 44/0±34/200 روز، میزان تولید شیر به ازا هر روز فاصله بین دو زایمان 02/0±68/4 کیلوگرم و میزان تولید شیر به ازا هر روز طول دوره شیردهی 04/0±58/9 کیلوگرم برای گاومیش‌های خوزستان، برآورد گردید. میانگین و خطای معیار صفات تولید‌مثلی نیز برای صفت طول دوره ‌خشکی 89/1±27/240 روز، تعداد روزهای باز 05/2±156 روز، فاصله‌ بین دو زایمان 05/2±21/465 روز و سن دام در اولین زایمان 02/0±68/3 سال، معادل 1325روز، به دست آمد. اثر عوامل محیطی گله، سال زایمان دام و دوره شیردهی برای تمامی صفات مورد مطالعه معنی‌دار به دست آمد (05/0p < ). در مقابل عامل فصل زایمان دام بر صفات درصد پروتیین، فاصله بین دو زایمان و تعداد روزهای باز معنی‌دار نبود (05/0p > ). مقادیر وراثت‌پذیری صفات تولیدی و تولیدمثلی برای گاومیش خوزستان، به جز صفت سن دام در اولین زایمان (21/0h2=)، صفر برآورد شد. عواملی همچون مدیریت نادرست تغذیه و پرورش در گله‌های گاومیش و خصوصاً خطاهای موجود در امر رکوردگیری شیر، ثبت شجره و روابط خویشاوندی از دلایل اصلی این برآورد پایین می‌باشد.