مطالعه مورفولوژی، توپوگرافی و هیستوپاتولوژی ضایعات شیردانی در گاو: وابستگی فاکتورهای مستعد کننده داخلی و خارجی با فراوانی ضایعات

ضایعات شیردانی به عنوان یکی از عوامل اثرگذار بر سلامت و تولید نشخوارکنندگان شناخته می‌شوند که بسیاری از آن‌ها غیربالینی هستند و عموماً قابل تشخیص نمی‌باشد.  در مطالعه ی حاضر فراوانی انواع ضایعات شیردانی در گاوهای کشتار شده در کشتارگاه صنعتی گلشن خرم آباد و ارتباط آن با عوامل خطر داخلی و خارجی سنجیده شد.  در فاصله ی زمانی پاییز 1396 تا تابستان 1397 به صورت تصادفی شیردان 400 راس گاو نر و ماده در بازه ی سنی 1 تا 6 سال به منظور وجود ضایعات شیردانی بررسی گردید.  پس از تایید وجود ضایعه، نمونه ی بافتی جهت مطالعه ی هیستوپاتولوژیکی اخذ شد.  فراوانی ضایعات شیردانی 74.5 درصد ( فاصله ی اطمینان 95 درصد:  79/31 – 7/21 ) بود.  شیوع ضایعات شیردان در گاوهای نر کمتر از گاوهای ماده بود.  فراوانی ضایعات شیردانی با افزایش سن رابطه مستقیم و معنی‌داری داشته و کم‌ترین و بیشترین رخداد به ترتیب مربوط به دام‌های با سن پایین‌تر از 2 سال و دام‌های بالاتر از 4 سال بود.  بین وجود اجسام خارجی و ضایعات شیردان ارتباط آماری برقرار بود، ضمن آن که در 39.25 درصد (157 از 400 مورد) شیردان های بررسی شده اجسام خارجی یافت شد.  فراوانی ضایعات شیردان در فصول تابستان، پاییز، بهار و زمستان به ترتیب برابر با 87، 77، 70 و 64 درصد بود و مشخص شد بین رخداد زخم‌های شیردانی با فصل ارتباط آماری معنی‌دار برقرار است.  تمامی ضایعات موجود از نوع 1 و 2 و در اشکال خطی، مدور، بیضوی و نامنظم بود.  یافته‌های هیستوپاتولوژیک نشان داد نکروز انعقادی، انفیلتراسیون سلولی و خونریزی با شدت ضایعات رابطه ی مستقیم داشته و همچنین نفوذ بافت پیوندی متراکم در مابین ضایعات شیردانی یک یافته قابل انتظار به شمار می رود.  ضایعات شیردانی متاثر از فاکتورهای خطر میزبانی و محیطی بوده و نوع تحت بالینی ضایعات شیردان در گاوهای استان لرستان در سطح وسیعی وجود دارد که نقش سیستم مدیریتی-پرورشی را در افزایش بروز ضایعات نشان می‌دهد.

study of morphology, topography, and histopathology of abomasal lesions of cattle: the association of intrinsic and extrinsic predisposing factors with prevalence of lesions

abomasal lesions are one of the well-known factors affecting the health and production of the ruminant, most of which are sub-clinical, and generally unable to be detected. in the present study, the frequency of different types of abomasal lesions in slaughtered cattle of the golshan industrial slaughterhouse, khorramabad and its relationship with intrinsic and extrinsic risk factors was evaluated. abomasum of four-hundred male and female cattle between 1 to 6 years old, were randomly examined to determine the presence of abomasal lesions, from the autumn of 2017 to the summer of 2018. after confirming the presence of the lesion, a tissue sample was obtained for histopathological evaluation. to investigate the relationship between lesions and risk factors, the chi-square test and regression statistical model were used. the frequency of abomasal lesions was equal to 74.5% (95% ci: 79.2-31). the prevalence of lesions in male was lower than in female cows. the frequency of abomasal lesions has a direct and significant relationship with age. moreover, the lowest and highest incidence also is related to animals younger than 2 years and older than 4 years old, respectively. there was a statistical relationship between the foreign bodies and the lesions, furthermore, in 39.25% (157 out of 400 cases) of the examined abomasum; the foreign bodies were also found. the frequency of abomasal lesions in summer, autumn, spring, and winter was equal to 87, 77, 70 and 64%, respectively; in addition, it was found that there was a statistically relationship between the occurrence of abomasal lesions and season. histopathological findings showed that coagulative necrosis, cell infiltration and hemorrhage were directly related to the severity of the lesions and also the presence of condensed connective tissue between the abomasal lesions is an expected finding. abomasal lesions are affected by the host and environmental risk factors, and there is a large-scale subclinical type of lesions in lorestan province, which shows the role of the management-breeding system by increasing the incidence of lesions.