اثرات سم عقرب همی اسکورپیوس لپتوروس بر تغییرات هموگرام و شکنندگی گلبول های قرمز و مطالعه نقش آنتی ونوم پلی والان در موش صحرایی

عقرب گزیدگی به عنوان یکی از عوامل مهم مرگ نوزادان، کودکان و بزرگسالان در کشورهای در حال توسعه قلمداد شده و سالانه عوارض و صدمات قابل توجهی را در قربانیان خود ایجاد می کند.  این بررسی به منظور مطالعه ی عوارض خون شناختی ناشی از سم عقرب همی اسکورپیوس لپتوروس به عنوان خطرناک ترین عقرب استان خوزستان صورت گرفته است.  در این تحقیق اثرات سم عقرب بر هموگرام و میزان شکنندگی گلبول های قرمز و همچنین نحوه ی اثر آنتی ونوم بر تغییرات حاصله، مورد بررسی قرار گرفت.  بدین منظور تعداد 90 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به 5 گروه مساوی تقسیم شدند.  گروه a به عنوان شاهد، فقط سرم فیزیولوژی دریافت نمود.  گروه b سم عقرب همی اسکورپیوس لپتوروس را به میزان mg/kg 1 از طریق داخل صفاقی دریافت نمود.  موش های صحرایی گروه c، d و e علاوه بر دریافت سم عقرب مانند گروه b، آنتی ونوم پلی والان به میزان ml/kg 2.5 به ازای هر حیوان از طریق داخل عضلانی دریافت نمودند.  موش های صحرایی گروه c، آنتی ونوم پلی والان را 20 دقیقه پس از تزریق سم، موش های صحرایی گروه d، 20 و 60 دقیقه پس از تزریق سم و موش های صحرایی گروه e آنتی ونوم را به همراه سم دریافت نمودند.  سپس در زمان های 1، 3 و 24 ساعت پس از تزریق سم از کلیه گروه ها (هر بار از 6 سر موش صحرایی) خون گیری جهت آزمایش cbc و مطالعه ی میزان شکنندگی اریتروسیت ها صورت پذیرفت.  نتایج حاصله نشان داد در گروه دریافت کننده ی سم به تنهایی تغییرات آشکاری در شاخص های هموگرام از جمله کاهش معنی دار شمارش گلبول های قرمز، هماتوکریت، هموگلوبین و افزایش معنی دار شمارش گلبول های سفید، نوتروفیل ها و لنفوسیت ها ایجاد شده است.  در سایر گروه های درمان شده با آنتی ونوم این تغییرات در مقایسه با گروه شاهد معنی دار نبوده است.  در خصوص شکنندگی گلبول های قرمز تزریق سم به تنهایی میزان مقاومت اریتروسیت ها را نسبت به غلظت های هیپوتونیک کاهش داده و منحنی لیز اریتروسیت ها دستخوش تغییر می شود، بنابراین در غلظت هایی که غشای گلبول های قرمز به راحتی در گروه شاهد تحمل نموده اند، در گروه b به طور معنی داری لیز اریتروسیت ها مشاهده گردید، این در حالی بود که تجویز آنتی ونوم به هر یک از اشکال مورد استفاده توانست علاوه بر تعدیل هموگرام، از تغییرات منحنی شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز  به طور معنی داری جلوگیری نماید.