بررسی اثرات تنش خشکی و سرما بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه در جمعیتهای دو گونه Pratensis Poa ‏ و Poa Trivialisدر شرایط ژرمیناتور و گلخانه

گونه‌های جنس poa از جایگاه ویژه‌ای در احیا و اصلاح مراتع برخوردارند. به‌دلیل تولید نسبتاً بالا و قابلیت پذیرش عالی توسط دام، ارزش خاصی برای چرای دام دارند. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و تیمار سرما روی خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه در 6 ژنوتیپ از دو گونه poa pratensis و poa trivialis، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در شرایط ژرمیناتور و گلخانه انجام شد. تیمارهای پتانسیل اسمزی ناشی از غلظتهای پلی‌اتیلن‌گلایکول 6000 در 5 سطح (0، 3/0-، 6/0-، 9/0- و 2/1 – مگاپاسکال) در ژرمیناتور و تیمارهای تنش خشکی در 5 سطح (100، 80، 60، 40 و 20 درصد ظرفیت زراعی) در گلخانه بر روی 6 ژنوتیپ از دو گونه به اجرا درآمد. ویژگیهای مورد اندازه‌گیری درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، نسبت ریشه‌چه به ساقه‌چه، طول گیاهچه، شاخص بنیه بذر و نسبت وزن خشک به تر گیاهچه بودند. نتایج تجزیه فاکتوریل نشان داد که تفاوت بین گونه‌ها، بین تیمارهای خشکی و اثر متقابل گونه در خشکی نیز در هر دو شرایط ژرمیناتور و گلخانه برای بیشتر صفات معنی‌دار بود. در ژرمیناتور نیز در تیمارهای 9/0- و 2/1– مگاپاسکال هیچ‌گونه بذری جوانه نزد که نشان‌دهنده مقاومت کم تا متوسط این گونه‌ها به تنش خشکی باشد. البته در هر دو محیط با افزایش تنش خشکی میانگین کلیه صفات روند کاهشی نشان داد؛ در حالی‌که نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه روند افزایشی داشت. میانگین درصد جوانه‌زنی، در ژرمیناتور در تنش 3/0- مگاپاسکال نسبت به شاهد، 11 درصد و طول ریشه‌‌چه و ساقه‌چه به‌ترتیب 10 و 16 میلی‌متر کاهش یافت. در گلخانه، در تیمار 20% ظرفیت زراعی fc20% طول ریشه‌‌چه و ساقه‌چه به‌ترتیب 34 و 23 درصد کمتر از شاهد بود. با توجه به نتایج تفاوت بین گونه‌ها از لحاظ نسبت r/s در اثر تنشهای خشکی شدیدتر بیشتر بود که نشان‌دهنده حساسیت بیشتر این صفت در قبال تنش خشکی می‌باشد و می‌توان از آن به‌عنوان معیاری برای مقاومت به خشکی استفاده کرد. در ژرمیناتور، اثر پیش تیمار سرما (خیساندن بذرها در شرایط دمای c ْ4 به‌مدت دو هفته) موجب افزایش میانگین بیشتر صفات جوانه‌زنی بذر گردید. در مجموع ژنوتیپ 24066 از گونه poa pratensis با منشا آستانه اشرفیه در هر دو شرایط ژرمیناتور و گلخانه در بیشتر تیمارهای خشکی از لحاظ شاخص بنیه بذر نسبت به سه ژنوتیپ دیگر برتری داشت و به‌عنوان ژنوتیپ مناسب برای تحقیقات بعدی و تولید بذر معرفی گردید.