کیفیت علوفه 25 گونه مهم مرتعی در مراتع ییلاقی حوزه آبخیز نازلو چای ارومیه

آگاهی از اینکه علوفه مراتع در طول فصل چرا، جوابگوی نیاز روزانه واحد دامی چراکننده در مرتع خواهد بود یا خیر، یکی از عوامل موثر در تعادل دام و مرتع می‌باشد. به‌ همین منظور، از 25 گونه گیاهی مورد چرای دام در دو مرحله رشد (گلدهی و بذردهی) طی دو سال نمونه‌برداری شد. در هر مرحله، 3 نمونه و برای هر نمونه 5 پایه گیاهی قطع شد و مقادیر پروتیین‌خام (cp)، ماده خشک قابل هضم (dmd) و انرژی متابولیسمی (me) آنها به‌منظور اطلاع از حد بحرانی‌شان برای تامین نیاز روزانه واحد دامی چراکننده در مراتع منطقه محاسبه شد. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، از تجزیه واریانس مرکب در سال و به‌منظور مشاهده منابع تغییرات درون گروهی، از آزمون دانکن استفاده شد. بر مبنای نتایج حاصل، میانگین مقادیر پروتیین‌خام در واحد وزن پوشش گیاهی در مرحله گلدهی و بذردهی به‌ترتیب عبارتند از؛ 55/11 و 02/9 درصد که در هر دو مرحله بیشتر از حد بحرانی آن (7 درصد) برای نیاز نگهداری یک واحد دامی می‌باشد. میانگین مقادیر هضم‌پذیری مراحل مختلف رشد به‌ترتیب عبارتند از؛ 86/59 و 55/54 درصد که مقادیر آنها در هر دو مرحله از مطلوبیت خوبی برخوردار است و بیشتر از حد بحرانی آن (50 درصد) برای نیاز نگهداری واحد دامی است. میانگین مقادیر انرژی متابولیسمی در مراحل مختلف رشد عبارتند از؛ 18/8 و 27/7 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک که در مرحله گلدهی بیشتر و در مرحله بذردهی کمتر از مقدار حد بحرانی آن (8 مگاژول) برای نیاز نگهداری یک واحد دامی است. بیشترین مقدار پروتیین خام (33/11 درصد)، هضم‌پذیری (14/60 درصد) و انرژی متابولیسمی (22/8 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک) متعلق به فورب‌ها و کمترین مقدار پروتیین خام (65/8 درصد)، هضم‌پذیری (75/52 درصد) و انرژی متابولیسمی (97/6 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک) متعلق به گراسها می‌باشد. بوته‌ایها از نظر مقادیر یادشده حالت بینابینی دارند و شامل 34/10درصد پروتیین‌خام، 72/56 درصد هضم‌پذیری و 64/7 مگاژول انرژی متابولیسمی می‌باشد. نتایج و مباحث ارایه شده، به‌عنوان اطلاعات پایه برای مدیریت دام و مرتع منطقه و رویشگاههای مشابه آن در سطح کشور و تامین بخشی از اطلاعات مربوط به طبقه‌بندی کیفیت علوفه و روشهای تعیین وضعیت، ظرفیت و گرایش مراتع می‌باشد.