مطالعه اثرهای ارتفاع و فصل بر برخی شاخصهای تنوع و یکنواختی پوشش گیاهی در بخشی از مراتع شهرستان همدان

یکی از مهمترین شاخصه‌‌‌های سلامت مراتع، تنوع پوشش گیاهی موجود در آنهاست که خود تحت تاثیر عوامل مختلفی می‌باشد. در این میان می‌‌‌توان به عوامل فیزیوگرافی اشاره کرد که ارتفاع از سطح دریا یکی از مهمترین آنها محسوب می‌شود؛ با این‌‌‌حال در مطالعات مربوط به تنوع گونه‌‌‌های گیاهی به‌‌‌نظر می‌رسد که زمان نمونه‌‌‌گیری از مرتع نیز حایز اهمیت باشد. تحقیق حاضر به‌‌‌منظور بررسی تغییرات پوشش گیاهی در یک گرادیان ارتفاعی طی یک دوره زمانی سه ماهه در بخشی از مراتع استان همدان انجام شد. به همین منظور سه طبقه ارتفاعی، شامل ارتفاع پایین (1900- 1800 متر)، ارتفاع متوسط (2300-2200 متر) و ارتفاع بالا (2700-2600 متر) انتخاب و نمونه‌‌‌گیری طی 5 مرحله و در فواصل زمانی 21 روزه انجام شد. برای مقایسه پوشش گیاهی این مناطق در زمانهای مختلف، شاخصهای تنوع شانون- واینر ، تنوع سیمپسون ، سیمپسون و پایلو محاسبه شده و مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که شاخصهای مورد اشاره با تغییر فصل و ارتفاع تغییر می‌‌‌کنند ((p < 0.05، به‌‌‌طوری‌‌‌که بیشترین تنوع و یکنواختی در برداشت دوم و به‌ترتیب در ارتفاع متوسط و ارتفاع بالا ثبت گردید. همچنین در رابطه با همه شاخصهای محاسبه شده، یک اثر متقابل بین فصل و ارتفاع مشاهده شد ((p < 0.05، بدین شکل که با تغییر فصل از بهار به تابستان در ارتفاع پایین، تنوع گونه‌‌‌ای بعد از یک افزایش، رو به کاهش نهاد اما در ارتفاعات بالاتر این روند با تاخیر انجام شد. در رابطه با یکنواختی، با تغییر فصل یک روند افزایشی در این شاخص مشاهده شد که این روند با افزایش ارتفاع ملایم‌تر گردید.واژه‌‌‌های کلیدی: شاخص تنوع، ارتفاع، فصل، مراتع استان همدان