ارزیابی پایداری تولید علوفه چند گونه مرتعی با استفاده از روشهای تک‌متغیره پارامتری و روشهای ناپارامتری در مراتع گون بان هرسین، استان کرمانشاه

به‌منظور ارزیابی پایداری تولید علوفه گونه‌‌‌های مرتعی موجود در مرتع گون بان هرسین، میزان تولید در هکتار برای 8 گونه طی چهار سال با پنج تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس مرکب برای تولید علوفه خشک، اختلاف معنی‌‌‌داری (01/0p < ) را در بین سالها و در بین گونه‌‌‌ها نشان داد. گونه‌‌‌هایbromus tomentellus ،festuca ovina و poa bulbosa تولید علوفه بیشتری نسبت به سایر گونه‌‌‌ها براساس مقایسه میانگین به روش دانکن در سطح 5 درصد داشتند. اثر متقابل گونه در سال در سطح 1% معنی‌‌‌دار شد و براساس میانگین تولید علوفه بدست‌‌‌آمده در چهار سال مطالعه برای گونه‌‌‌های مورد بررسی آماره‌‌‌های پارامتری و ناپارامتری پایداری محاسبه شد. آماره‌‌‌های پارامتری cvi، s2di و r2i و آماره‌‌‌های ناپارامتری (1)si، (2)si، (3)si، (6)si، (3)npi و (3)npi روند یکسانی در معرفی گونه‌‌‌های پایدار داشتند و براساس این آماره‌‌‌ها گونه‌‌‌های acantholimon olivieri، eryngium thyrsoideum و p. bulbosa بیشترین پایداری تولید علوفه را داشتند. آماره‌‌‌های پارامتری bi، wi2 و ?i2 و آماره‌‌‌های ناپارامتری (1)npi و (2)npi نیز روند مشابهی در بیان پایداری گونه‌‌‌ها داشتند و گونه‌‌‌های scariola orientalis و astragalus flexilipes براساس این آماره‌‌‌ها بیشترین پایداری در تولید را نشان دادند. گروه‌‌‌بندی پایداری گونه‌‌‌ها با استفاده از تجزیه خوشه‌ای و همچنین تجزیه به مولفه‌‌‌های اصلی برای رتبه‌بندی گونه‌‌‌ها با توجه به آماره‌‌‌های پایداری، نتایج را تایید نمود. در مجموع گونه‌‌‌هایb. tomentellus و f. ovina تولید علوفه مطلوبی داشتند، اما پایداری تولید ضعیفی داشتند و گونه‌‌‌های s. orientalis و a. flexilipes دارای پایداری تولید مطلوبی بودند، اما میزان تولید علوفه ضعیفی نسبت به سایر گونه‌‌‌ها داشتند و گونه‌‌‌های a. olivieri، e. thyrsoideum و p. bulbosa تولید علوفه نسبتاً متوسط و پایداری تولید نسبتاً مطلوبی در مرتع مورد مطالعه داشتند. البته پایداری پایین گونه‌‌‌هایی که تولید مطلوبی داشتند، نشان داد که در بحث احیا مراتع علاوه بر توجه به میزان تولید گونه، میزان پایداری تولید نیز از مهمترین عوامل موثر بر بهبود وضعیت مرتع می‌‌‌باشد، که با در نظر گرفتن تولید، پایداری تولید و کلاس خوشخوراکی گونه‌‌‌ها می‌‌‌توان دو گونه f. ovina و p. bulbosa را برای برنامه‌‌‌های احیای مراتع در مرتع مورد نظر معرفی نمود.واژه‌‌‌های کلیدی: تولید علوفه، پایداری تولید، مرتع