بررسی گردش دام در مرتع با استفاده از روشهای ارزیابی چند معیاره مکانی (SMCE) در محیط GIS (مطالعه موردی منطقه جاشلوبار سمنان)

چگونگی پراکنش دام در مرتع یکی از اصول مهم مرتع‌‌داری و جلوگیری از تخریب مرتع می‌باشد. همیشه فشار چرا در مرتع به‌‌دلیل دام مازاد نبوده بلکه پراکنش نامناسب دام در مرتع نیز ازجمله دلایل اصلی دیگر است. بنابراین می‌‌توان با حرکت دادن درست دام بوسیله چوپانان با تجربه که اصول سیستم شبانی را خوب می‌دانند موجب استفاده بهینه از مرتع شد. گرچه عوامل متعددی بر پراکنش دام در مرتع موثرند، اما با توجه به بررسیهای بعمل‌‌آمده و با توجه به مطالعات انجام شده و مرور منابع، تحقیق چهار عامل فاصله از منابع آبی، شیب، کیفیت پوشش گیاهی و جهت جغرافیایی به‌‌عنوان عامل‌‌های موثر انتخاب شدند. در این تحقیق از روش آنالیز ارزیابی چندمعیاره مکانی (smce) در محیط gis استفاده شد تا مناسبترین مناطق برای چرای دام (گوسفند) تعیین گردد. مرتع سفیددشت از زیرحوضه جاشلوبار در شهرستان سمنان برای انجام این تحقیق انتخاب شد. پس از تعیین عامل‌‌های موثر و آماده‌‌سازی لایه‌‌ها در محیط gis، استانداردسازی لایه‌های اطلاعاتی به روش فازی به تولید لایه‌‌های فازی منجر شد تا کلیه لایه‌‌های اطلاعاتی در محدوده صفر و یک قرار گیرند و بدون واحد شوند تا امکان مقایسه آنها فراهم آید. مرحله سوم وزن‌‌دهی یا اهمیت‌‌گذاری تاثیر هر عامل بود که با استفاده از روش مقایسه زوجی مشخص گردید. در مرحله آخر نیز نقشه نهایی مطلوبیت مرتع برای چرای دام یا مناطق مناسب برای حرکت دام در مرتع به روش wlc تهیه گردید؛ سپس با ثبت حرکت دام در مرتع توسط gps و مقایسه آن با نقشه نهایی در ماههای فصل چرا نتیجه‌‌گیری شد که پراکنش دام در مرتع توسط چوپان بدرستی انجام شده و تنها به‌‌دلیل شکل حوضه و وجود تنها منبع آبی در منطقه دام از تمام مرتع استفاده نکرده است.واژه‌‌های کلیدی: پراکنش چرای دام، رفتار چرایی، ارزیابی چندمعیاره مکانی، سامانه اطلاعات جغرافیایی، مرتع