بررسی ترکیب و تحول کانیهای رسی در عرصه‌‌های پخش سیلاب (مطالعه موردی: عرصه پخش سیلاب گچساران)

به‌منظور بررسی ترکیب کانیهای رسی و تاثیر احتمالی پخش سیلاب بر تغییر نوع کانی رسی در عرصه پخش سیلاب گچساران، اقدام به نمونه‌‌برداری و انتخاب نمونه معرف برای هر کدام از شبکه‌‌های پخش و شاهد گردید. به‌‌منظور تعیین کانیهای رسی با پرتو ایکس، بعد از آماده‌‌سازی نمونه‌‌ها، با استفاده از دستگاه پراش پرتو ایکس، کانیهای رس آنها تعیین شد. نتایج نشان داد که کانیهای رسی موجود در منطقه شامل انواع انبساط‌‌ناپذیر ایلیت، کلریت و کایولینیت و همچنین رس متورم شونده اسمکتیت می‌‌باشد. ترتیب فراوانی انواع کانیهای رسی برای همه نقاط یکسان است، ولی اختلاف اساسی آنها، تفاوت ناچیزی در میزان ایلیت و اسمکتیت عرصه پخش در مقایسه با شاهد می‌‌باشد؛ به‌‌طوری‌‌که مقدار ایلیت و اسمکتیت نمونه‌‌های عرصه پخش پنج درصد به‌‌ترتیب بیشتر و کمتر از نمونه‌‌ شاهد است. حداقل 30 درصد رسهای منطقه از نوع اسمکتیت یا رس متورم شونده می‌‌باشد، بنابراین، بلافاصله بعد از هر بار سیل‌‌گیری عرصه پخش، رس اسمکتیت بخش سطحی و حتی عمقی، متورم شده و نفوذپذیری عرصه بشدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت؛ به‌‌طوری‌‌که اثر مضاعفی بر کاهش میزان نفوذ آب دارد و می‌‌تواند مشکلات عدیده‌‌ای را در نیل به اهداف سیستمهای پخش سیلاب بوجود آورد. وجود مقدار قابل توجه ایلیت حکایت از جوانی و تکامل اولیه خاکهای منطقه دارد. هر چند احتمال تغییر ساختاری کانیها در شبکه‌‌های پخش سیلاب از جنبه نظری فراوان است، ولی می‌‌توان گفت که پخش سیلاب گچساران تاثیری بر تغییر و ایجاد کانیهای رسی جدید نداشته است. واژه‌‌های کلیدی: پخش سیلاب، کانیهای رسی، نفوذپذیری، گچساران