بررسی تنوع و روابط بین عملکرد بذر و اجزای عملکرد در جمعیت‌های Festuca ovina در شرایط دیم و آبی استان زنجان

چکیدهبه‌منظور بررسی تنوع و تشریح روابط بین عملکرد بذر و اجزای عملکرد در دو شرایط آبی و دیم، 12 جمعیت festuca ovina در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در ایستگاه تحقیقات خیرآباد زنجان مورد مطالعه قرار گرفتند. تاریخ ظهور خوشه، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، تعداد ساقه در بوته، عملکرد بذر و علوفه اندازه‌گیری شد. تنوع معنی‌دار در کلیه صفات مورد مطالعه در دو محیط وجود داشت. میانگین عملکرد کشت آبی با 215 و 2161 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب برای بذر و علوفه برتر از کشت دیم با تولید 121 و 997 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب برای بذر و علوفه بود. جمعیت‌های 3 و 9 و 5 با میانگین 227-208 کیلوگرم بذر و جمعیت‌های 3 و 4 و 11 با میانگین 2172-1805 کیلوگرم علوفه خشک در هر دو محیط دارای عملکرد بیشتری بودند. با توجه به نتایج جمعیت‌ شماره 3 (جمع‌آوری شده از مراتع البرز کرج) برای کشت در شرایط استان زنجان توصیه گردید. ضرایب همبستگی بین عملکرد علوفه با تاریخ خوشه‌دهی منفی و با ارتفاع بوته، تعداد خوشه، طول خوشه و وزن خوشه مثبت و معنی‌دار بود. در محیط آبی، همبستگی بین عملکرد بذر با کلیه صفات بجز تاریخ خوشه‌دهی مثبت و معنی‌دار بود. با استفاده از تجزیه به مولفه‌های اصلی مهمترین متغیر‌های موثر در تولید بذر شناسایی شدند. سه مولفه اول به‌ترتیب با واریانسهای 55، 18 و 13 درصد در مجموع 86 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. در تجزیه خوشه‌ای، جمعیت‌ها در 3 گروه متفاوت قرار گرفتند که جمعیت‌‌های خوشه 3 با دارا بودن میانگین عملکرد توام بذر و علوفه بیشتر به‌عنوان جمعیت‌های برتر برای تولید ارقام ترکیبی معرفی شدند.واژه‌های کلیدی: festuca ovina، ارزیابی ارقام، عملکرد بذر، عملکرد علوفه، همبستگی، خوشه و زنجان