تغییرات وزن مخصوص ظاهری، درصد تخلخل و ذخایر بذری خاک در مراتع با شدتهای مختلف چرایی

چکیده به‌منظور تعیین اثر سه سطح شدت چرای دام (بدون چرا، متعادل و سنگین) بر وزن مخصوص ظاهری، درصد تخلخل و ذخایر بذری خاک در منطقه خبر استان کرمان طی دو سال، این پژوهش انجام شد. پس از تعیین سایت‌ها براساس شرایط مشابه عامل‌های اکولوژیکی، عمل نمونه‌گیری خاک در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی‌متر و شش دوره زمانی (اردیبهشت تا مهر) در طول دوره چرا در قالب طرح بلوک‌های خرد شده، به منظور بررسی وزن مخصوص ظاهری و درصد تخلخل خاک انجام شد. خاک عمق 15-0 سانتی‌متری مناطق سه‌گانه، به‌طور کاملاً دست‌نخورده به تعداد (36 نمونه در هر سال) در انتهای دوره چرا در دو سال جهت مطالعه ذخایر بذری خاک برداشت شد. تغییر وزن مخصوص ظاهری خاک به دلیل تبیین اثر لگدکوبی دام بر خاک ضمن عمل چرا، تیمار اعمال شده بر نمونه‌های خاک جهت مطالعه ذخایر بذری خاک بود. نتایج این تحقیق حکایت از تغییر وزن مخصوص ظاهری خاک و تخلخل خاک در سایت‌های چرایی متوسط (با میزان‌های افزایشی 7/11 درصد و کاهشی 64/12 درصد) و شدید (با میزان‌های افزایشی 6/17 و کاهشی 22/18 درصد) نسبت به سایت بدون چرا داشت. بررسیها در طول دوره چرای دام نشان داد که افزایش معنی‌دار وزن مخصوص ظاهری در پایان دوره چرایی در اثر یخبندانهای طبیعی زمستانه برای اوایل دوره چرای دام (اردیبهشت) در راهبرد چرای متوسط به‌رغم چرای شدید خنثی خواهد شد. با توجه به شاهد بودن افزایش معنی‌دار و غیرقابل برگشت وزن مخصوص ظاهری خاک در سایت چرای شدید در انتهای دوره چرای دام (شهریور و مهرماه) و نیز کاهش درصد تخلخل خاک این سایت در مهرماه (در مقایسه با دو سایت دیگر) به رعایت زمان صحیح خروج دام از سوی دامداران، جهت کاهش اثرات زیانبار و مخرب چرای شدید‏ تاکید می‌گردد. نتایج بدست‌آمده از شرایط تبدیلی تغییر وزن مخصوص ظاهری سه سایت به یکدیگر حکایت از این دارد که این متغیر بر تولید پیکره زیرزمینی نهالچه‌های ذخایر بذر تاثیر مثبت دارد.واژه‌های کلیدی: شدت چرا، وزن مخصوص ظاهری، درصد تخلخل، ذخایر بذری خاک، پارک ملی خبر، کرمان.