بررسی و مقایسه میزان ترسیب کربن با توجه به عملیات مدیریتی و احیایی آبخیزداری (مطالعه موردی: سه حوضه ریمله، پخش سیلاب رومشگان و آبخوانداری کوهدشت)

چکیدهتغییرات اقلیمی، باعث گرم شدن زمین به‌میزان 4/1 درجه سانتی‌گراد، در قرن جاری به‌عنوان واقعیتی محسوس برآورد شده و باعث تسریع و سیر قهقرایی منابع اراضی (خاک، آب و منابع زیستی) به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان و ازجمله کشورمان خواهد گردید. این امر ناشی از افزایش سالانه 7/1 درصدی غلظت گازهای گلخانه‌ای کربنی هواست. تنها راهکار شناخته شده، ترسیب کربن توسط اکوسیستمهای خاکی با ابزارهای مدیریتی کارا، نظیر عملیات کارآمد مکانیکی و بیولوژیکی آبخیزداری است. به‌منظور برآورد میزان ترسیب کربن سه حوضه ریمله، حوضه پخش سیلاب رومشگان و حوضه آبخوانداری کوهدشت به‌عنوان سه سایت معرف انتخاب شدند که در حوضه ریمله، 3 پروفیل، حوضه آبخوانداری 4 پروفیل و حوضه پخش سیلاب 3 پروفیل حفر گردید. برداشت خاک از عمقهای 0تا 25 و 25 تا 50 سانتی‌متری انجام شد. برای تعیین جرم مخصوص ظاهری (bd) از روش core sample استفاده شد. سپس با روش والکی بلاک میزان ترسیب کربن در واحد سطح تعیین گردید. این میزان با واحد تن در هکتار، برای سه حوضه معرف ریمله، رومشگان و کوهدشت به‌ترتیب 7/45، 4/78 و 8/54 و میانگین نمونه‌های شاهد 26 تن در هکتار برآورد شد. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل‌های آماری در محیط ‌نرم‌افزارهای اکسل، مینی‌تب و spss نشان‌دهنده‌ی اختلاف معنی‌دار در میزان ترسیب کربن در سایت‌های مختلف می‌باشد. در مجموع سایت پخش سیلاب رومشگان با میزان ترسیب کربن 4/78 تن در هکتار پروژه موفقی از لحاظ ترسیب کربن با اعمال مدیریتی کارا و انجام عملیات‌های مکانیکی و بیولوژیکی آبخیزداری است.واژه‌های کلیدی: ترسیب کربن، تغییرات اقلیمی، عملیات مکانیکی، عملیات بیولوژیکی