واکاوی سازگاری دانش بومی مدیریت آب با شاخص‌های حکمرانی خوب در فرایند توسعه پایدار (مورد مطالعه: روستای ابرسج در استان سمنان)

آب عاملی کلیدی در توسعه اجتماعی و اقتصادی است و بحران موجود آب نتیجه حکمرانی نامناسب آن و نه فقط محدودیت منابع آب در کشور است. توجه به دانش بومی به لحاظ اینکه راه حل‌هایی مبتنی بر طبیعت ارائه می‌کند در مدیریت پایدار منابع آب از نقش سازنده‌ای برخوردار است. سئوال کلیدی کمتر پرداخته شده، این است که دانش بومی تقسیم و توزیع آب تا چه میزان با شاخص‌های حکمرانی خوب سازگاری دارد؟ بدین‌منظور، هدف از این تحقیق استخراج نظام مدیریت تقسیم و توزیع آب بهره‌برداران روستای ابرسج در شهرستان شاهرود استان سمنان و تطابق آن با شاخص‌های حکمرانی خوب است. این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات مشاهده (مستقیم و مشارکتی) و با کمک ابزار پرسش‌نامه انجام شد. بدین‌منظور با تعداد 25 نفر از خبرگان محلی بطور اختصاصی مصاحبه انجام شد. چارچوب‌بندی نظام آبیاری کهن ابرسج نشان داد که این نظام از نظم ارتباطی بالا بین واحدهای مختلف تقسیم و توزیع آب و زمان‌بندی دقیق و منسجم برخوردار است. در شاخص شفافیت، مدیریت تقسیم و توزیع فنجان‌ها، در شاخص عدالت‌گستری، چرخش چهل‌ها در مدار آبیاری، در شاخص مشارکت‌پذیری تامین هزینه‌ها، ترمیم نهرها و هدایت جمعی آب، در شاخص نظارت، عدالت و پاسخگویی ترتیبات نهادی شکل گرفته با محوریت میراب، بخشی از دانش بومی سازگار شده با الگوی حکمرانی خوب آب است. این پژوهش با بررسی نظام سنتی آب برای پیکربندی دوباره چارچوب‌های حکمرانی آب موجود، به دنبال تشویق راه‌حل‌های نوآورانه و قابل انطباق که ریشه در معرفت‌شناسی‌های بومی دارد، بوده است.