ارتباط بین ویژگی‌‌های مورفولوژیکی و تولید درمنه کوهی (artemisia aucheri) در مراتع کوهستانی

یکی از اهداف مهم در مدیریت مراتع، تعیین دقیق و سریع تولید علوفه برای تعیین ظرفیت‌‌ چراست. در این پژوهش، ارتباط بین تولید علوفه به‌‌عنوان متغیر وابسته و ویژگی‌‌های ‌مورفولوژیکی، به‌‌عنوان متغیرهای‌‌ مستقل بررسی شد. بدین‌منظور دو واحد مطالعاتی قرق و غیرقرق، در مراتع کوهستانی نازلوچای ارومیه انتخاب شد. در هر یک از آنها، ویژگی‌‌های ‌‌مورفولوژیکی گونه artemisai aucheri به‌‌عنوان تنها گونه بوته‌‌‌ای غالب که بیش از 50 درصد سهم ترکیب گیاهی مراتع منطقه را شامل می‌‌شود، در داخل 60 پلات یک مترمربعی مستقر در امتداد شش ترانسکت 100 متری، در تیرماه 1396 اندازه‌‌گیری شد. پس از قطع رشد سال جاری پایه‌‌ها، وزن ‌‌خشک نمونه‌‌ها تعیین و رابطه رگرسیونی آن با ویژگی‌‌های ‌‌مورفولوژیکی، با استفاده از رگرسیون سلسله‌‌ مراتبی بررسی شد. نتایج نشان داد که برآورد تولید گونه a.aucheri در منطقه قرق که پایه‌‌های گیاهی چرا نشده بودند، با استفاده از مدل رگرسیونی خطی چندگانه، بر اساس قطر‌ ‌متوسط تاج‌‌‌پوشش (d1)، قطر یقه (d2) و ارتفاع (h) امکان‌‌پذیر بود و باrmse  برابر 15.05 و ضریب ‌‌تبیین 0.60، مدل اعتبارسنجی شد. در منطقه خارج قرق که پایه‌‌های گیاهی در پائیز سال قبل چرا شده بودند، فقط قطر متوسط تاج‌‌پوشش (d1) و ارتفاع (h) با مدل رگرسیونی خطی چندگانه، به‌‌عنوان بهترین مدل با  rmseبرابر 3.53 و ضریب ‌‌تبیین 0.52 اعتبارسنجی شد. با توجه به کارایی نسبتاً خوب مدل و ارجحیت تلفیق چند ویژگی ‌‌مورفولوژیکی در برآورد تولید، می‌‌توان بیان کرد که تفکیک مدل‌‌ها به داخل و خارج قرق و یا در شرایطی که پایه‌‌ها چراشده و چرا نشده‌‌اند، می‌‌‌‌تواند نقش موثری در پایش مراتع، برآورد تولید برای محاسبه ظرفیت ‌‌چرا و ارزیابی شدت بهره‌‌برداری از مرتع ایفا نماید.

Relationship between morphological characteristics and production of Artemisia aucheri in mountain rangelands

One of the objectives in rangeland management is the accurate and rapid determination of forage production to determine grazing capacity. The relationship between forage production and morphological characteristics was investigated in this study. For this purpose, two grazed and nongrazed units were selected in the mountainous rangelands of Nazlouchay, Urmia. In each of them, the morphological characteristics of A. aucheri, as the only dominant plant species that accounts for more than 50% of the plant composition, were measured within 60 onesquaremeter plots located along with 100meter transects in July 2017. After cutting off bases growth, the dry weight of the samples was determined, and its regression relationship with morphological characteristics was examined using hierarchical regression. The results showed that it was possible to estimate A.aucheri  production in the unit where the plant bases were not grazed using multiple linear regression models based on diameter, average crown size (D1), collar diameter (D2), and height (H). In the grazed units, where plant bases were grazed in the fall of last year, only the average diameter of the crown (D1) and height (H) was validated with multiple linear regression models, as the best model with RMSE equal to 3.53 and coefficient of 0.52. Due to the relatively good performance of the model and the preference for combining several morphological features in production estimation, separating models into inside and outside the exclosure can play a role in rangeland monitoring and production estimation to calculate grazing capacity and assess the intensity of rangeland utilization.