بررسی تاثیر عملیات اصلاحی بر خصوصیات سطحی و ویژگی‌های عملکردی خاک (مطالعه موردی: مراتع شهرستان فردوس، استان خراسان‌جنوبی)

این تحقیق با هدف بررسی اثر پروژه‌های اصلاحی بر شاخص‌های سطحی خاک و ویژگی‌های عملکردی در مراتع طاهرآباد فردوس انجام شد. برای تعیین خصوصیات سطحی خاک و قابلیت‌های عملکردی از روش تحلیل عملکرد چشم‌انداز استفاده شد. بدین‌منظور در منطقه معرف هر تیمار سه ترانسکت 100 متری با فواصل مشخص و در امتداد شیب اصلی مستقر و در طول هر یک ترانسکت، طول و عرض لکه‌های گیاهی و طول فاصله بین‌لکه‌ای اندازه‌گیری شد. برای محاسبه قابلیت‌های عملکردی از دستورالعملexcel, lfa (landscape function analysis)  و همچنین برای بررسی معنی‌داری بین قابلیت‌های عملکردی از نرم‌افزار sas استفاده شد. نتایج نشان داد در پایداری بین تیمارها اختلاف معناداری وجود دارد، به‌طوری‌که بیشترین درصد پایداری در هلالی‌آبگیر + قرق و کمترین در تیمار منطقه شاهد برآورد شد. همچنین نفوذپذیری خاک تیمارهای اصلاحی مختلف، اختلاف معناداری با بیشترین و کمترین درصد نفوذپذیری خاک به‌ترتیب در پروژه هلالی‌آبگیر+ قرق و شاهد داشت. نتایج نشان داد که درصد چرخه موادغذایی و عناصر معدنی خاک در پروژه‌های اصلاحی مختلف مرتع اختلاف معناداری ندارد. شاخص نظام‌یافتگی پوشش گیاهی برای هلالی‌آبگیر+قرق، نهال‌کاری+قرق، قرق و شاهد به‌ترتیب 0.33، 0.22، 0.18 و 0.14 برآورد شد. نتایج آزمون کروسکال‌والیس نشان داد: بیشتر شاخص‌های سطحی خاک در سطح 5 درصد بین خاک پروژه‌های مختلف اصلاحی مرتع دارای اختلاف معناداری هستند. شاخص‌های پوشش خاک، پوشش یقه و تاجی، لاشبرگ، شکنندگی سطح خاک، شدت و نوع فرسایش، مواد فرسایش‌یافته، طبیعت سطح خاک و آزمایش خیس شدن در سطح 5 درصد و بافت در سطح 1 درصد در تیمارهای مختلف اصلاحی دارای اختلاف معناداری است و تیمارهای مختلف باعث اختلاف در این شاخص‌ها شده است. همچنین بین شاخص‌های پوشش کریپتوگام و میکروتوپوگرافی اختلاف معناداری وجود ندارد. به‌طورکلی احداث هلالی‌بگیر +قرق در مناطق خشک و نیمه‌خشک، یک عملیات اصلاحی مفید و باعث افزایش پایداری و نفوذپذیری خاک می‌شود.

Investigating the effect of restoration activities on soil surface indicators and functional attributes (Case study: Rangelands of Ferdows, South Khorasan Province)

This study aimed to investigate the effect of restoration projects on soil surface indicators and performance characteristics in Taherabad rangelands of Ferdows. The Landscape Function Analysis method was used to determine soil surface properties and yield potentials. In this regard, in the representative area of each treatment, three transects (each for 100meter) were settled at specified distances along the main slope. Along each transect the length and width of plant spots and the length of the interspot distance were measured. Excel and LFA (Landscape Function Analysis) instructions were used to calculate the performance potentials. To examine the significance of the performance potentials, SAS software was used in this study. According to the results, there is a significant difference between the treatments. The highest percentage of stability was estimated in the arc basin + exclusion and the lowest was in the treatment of the control area; also, soil infiltration of different restorative treatments, significant differences, and the highest and lowest percentages of soil infiltration was estimated in the arc basin + exclusion and control projects, respectively. The results showed no significant difference in the Nutrient Cycling Index and soil mineral elements in different rangeland restoration projects. Landscape Organization Index for arc basin + exclusion, planting + exclusion, exclusion and control were estimated to be 0.33, 0.22, 0.18 and 0.14, respectively. The Kruskal–Wallis test showed a significant difference (at a 5% level) between the soil surface indicators at different rangeland restoration projects. It is concluded that there are significant differences among soil surface indicators, collar and canopy, litter, soil surface fragility, erosion type and intensity, eroded materials, nature of soil surface and wetting test at 5%, and texture at 1% in different restoration treatments. Different treatments have caused differences in these indicators. Also, there is no significant difference between cryptogam and microtopography indicators. In general, arc basin +exclusion construction in arid and semiarid regions is a useful restoration activity and increases soil stability and infiltration.