پهنه‌بندی عرصه‌های منابع طبیعی کشور با تمرکز برروی مناطق بیابانی و نیمه‌بیابانی با استفاده از شاخص‌ها و معیارهای قابل استخراج از تصاویر ماهواره‌ای

هدف اصلی تحقیق حاضر، پهنه‌بندی تمامی عرصه‌های منابع طبیعی کشور با اولویت مناطق بیابانی و نیمه‌بیابانی با استفاده از شاخص‌ها و معیارهای قابل استخراج از اطلاعات سنجش از دوری و با بهره‌گیری از تکنیک‌های نوین طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای است. بر این اساس، پهنه‌های بیابانی، نیمه‌‌بیابانی و اراضی کویری و نمکی کشور به همراه سایر عرصه‌های منابع طبیعی (همانند اراضی جنگلی، مرتعی، پهنه‌های آبی و اراضی کشاورزی) با استفاده از سری زمانی تصاویر ماهواره modis و با استخراج شاخص‌ها و پارامترهای مختلفی همانند آلبدو، شاخص تفاضل نرمال شده گیاهی، دمای سطح زمین در طول روز و شب به همراه اختلاف دمای روز و شب مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. در این روش برخلاف روش‌های کلاسیک طبقه‌بندی که تنها بر استفاده از یک تصویر ماهواره‌ای و ویژگی‌هایی همانند تراکم پوشش گیاهی و یا دمای سطح زمین استوار هستند، نحوه رفتار پوشش‌های مختلف منابع طبیعی در گذر زمان در شاخص‌ها و معیارهای قابل استخراج از تصاویر ماهواره‌ای مورد بررسی قرار خواهد گرفت. بر این اساس، رفتار زمانی هر کدام از عرصه‌های منابع طبیعی یاد شده در طول سال 2019 میلادی با استفاده از معیارهای سنجش از دوری نام برده شده مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. جهت طبقه‌بندی کشور با استفاده از شاخص‌های یاد شده، از روش طبقه‌بندی شی پایه و با بهره‌گیری از تکنیک کمترین فاصله بر اساس منطق فازی استفاده گردید. بر اساس نتایج بدست آمده می‌توان عنوان کرد به ترتیب در حدود 41.2، 14.8 و 3.9 درصد از مساحت کشور (مجموعاً در حدود 60 درصد از خاک کشور) به توسط اراضی بیابانی، نیمه‌بیابانی و نمک‌زارها پوشیده شده است که با لحاظ نمودن درصد مساحت اراضی کوهستانی سنگلاخی (11.3 درصد) می‌توان عنوان کرد که در حدود 71.2 درصد از خاک کشور فاقد شرایط زیستی (لم‌یزرع) مناسب برای فعالیت‌های کشاورزی و یا موارد مشابه با آن هستند. برطبق انتظار، اراضی بیابانی و نیمه‌بیابانی در مناطق مرکزی، شرقی، جنوب شرقی و جنوبی کشور تمرکز یافته است و در مناطق شمالی، شمال غربی و غربی کشور هیچ نشانه‌ای از چنین مناطقی یافت نگردید.

Delineating natural resources of Iran by focusing on desert and semidesert areas using indices and criteria that can be extracted from satellite images

The main objective of the present study is to delineate allnatural resources of Iran with the priority of desert and semidesert areas using indicators and criteria extracted from remote sensing data and new satellite image classification techniques. Accordingly, desert, semidesert, and salinity areas of Iran in conjunction with other natural resources areas (such as forests, rangelands, water bodies, and farmlands) were studied using timeseries MODIS satellite images and different indices and parameters such as Albedo, NDVI, and surface temperature during day and night along with the temperature difference between day and night. Here, unlike the classical classification methods, based on using onesingle satellite image and features such as vegetation density or surface temperature, the behavior of different natural resources over time, extracted from satellite images, was analyzed. Accordingly, the temporal behavior of each of the mentioned natural resource areas during 2019 was studied and analyzed using the remote sensing criteria. The basic object classification method was used to classify the country using the mentioned indicators using the least distance technique based on fuzzy logic. Based on results, about 41.2%, 14.8%, and 3.9% of Iran (totally about 60% of Iran) are classified as desert, semidesert, and salty areas, respectively. By considering the percentage of rocky mountainous areas (11.3%), about 71.2% of Iran has no biological conditions (unsuitable for agricultural activities). As expected, desert and semidesert areas are concentrated in central, eastern, southeastern, and southern regions of Iran, and no signs of such areas are found in the northern, northwestern, and western of the country.