ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی عمق نورری و داده‌های اقلیمی در بازه زمانی 2019-2000 (مطالعه موردی: کشور ایران)

کشور ایران با توجه به حاکم بودن اقلیم خشک و نیمه‌خشک بر آن همیشه از تولید و گسترش مواد معلق در هوا به‌خصوص گرد و غبار متضرر بوده است. این پدیده با توجه به تاثیر مستقیم بر روی محیط‌زیست و سلامت انسان بسیار مخرب و تاثیر‌گذار می‌باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی روند تغییرات پارامترهای عمق نوری aod، شاخص پوشش گیاهی ndvi، بارندگی، دما، میانگین سرعت باد و همبستگی بین عمق نوری و پارامترهای مورد مطالعه در کشور ایران است. داده‌های عمق نوری و شاخص پوشش گیاهی از تصاویر سنجنده مودیس و سایر داده‌ها از سایت اقلیمی ecmwf در بازه زمانی 2019-2000 و قدرت تفکیک مکانی 10 کیلومتر تهیه شدند. برای بررسی روند تغییرات این پارامتر‌ها از آنالیز روند من-کندال و شیب تخمین‌گر سن همچنین برای بررسی همبستگی بین عمق نوری و داده‌های اقلیمی از مدل همبستگی خطی استفاده شد. نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات aod، پوشش گیاهی و داده‌های اقلیمی نشان داد که روند این پارامتر‌ها در مناطق مختلف کشور ایران متفاوت می‌باشد. به‌طوری‌که شاخص ndvi‌ و بارندگی به‌ترتیب 85.13 و در 67.57 درصد کشور کاهشی بوده است این در حالی است که aod، سرعت باد و دما به‌ترتیب در71.43، 71.86 و 99.37 درصد از سطح کشور افزایش نشان داده است. رابطه همبستگی بین aod و ndvi، بارندگی، دما، سرعت باد نشان داد که شاخص aod با ndvi و بارندگی به ترتیب در 50.94 و 51.31 درصد از سطح کشور همبستگی منفی داشته این در حالی است که با پارامتر دما و سرعت باد در 68.42 و 50.36 درصد از مساحت کشور همبستگی مثبت نشان داده است. بنابراین افزایش ذرات معلق در هوا به‌شدت به روند تغییرات پوشش گیاهی و فاکتورهای اقلیمی از قبیل بارندگی، دما و سرعت باد بستگی دارد که با استفاده ار داده‌های ماهواره‌ای و اقلیمی با قدرت تفکیک مکانی و زمانی مناسب به‌خوبی مورد مطالعه قرار گیرد.

Evaluation of spatiotemporal changes and correclations of aerosol optical depth, NDVI and climatic data over Iran

Due to the prevailing arid and semiarid climate, Iran has always suffered from the production and spread of airborne substances, especially dust. This phenomenon is very destructive due to its direct impact on the environment and human health. Therefore, this study aimed to investigate the variation trend of aerosol optical depth (AOD), normalized difference vegetation index (NDVI), rainfall, temperature, wind speed, and correlation between AOD and climatic parameters in Iran. Data on AOD and NDVI were collected from Modis sensor images and other data from the ECMWF climate site over 20002019 with a spatial resolution of 10 km. The MannKendall trend analysis was used to investigate the trend of changes in these parameters, and the linear correlation model was used to check the correlation between AOD and climatic data. The results of the variations trend of AOD, NDVI, and climate data showed that the trend of these parameters was different in different regions of Iran so that NDVI‌ and rainfall had decreased by 85.13% and 67.57%, respectively, while AOD, wind speed, and the temperature had increased by 71.43%, 71.86%, and 99.37% across the country, respectively. The correlation of AOD, NDVI, rainfall, temperature and wind speed revealed that AOD had a negative correlation with NDVI and rainfall in 50.94% and 51.31% of the country, respectively, while its correlation was positive with temperature and wind speed over 68.42% and 50.36% of the country, respectively. Therefore, the increase in airborne suspended particles strongly depends on the trend of variations in vegetation cover and climatic factors, including rainfall, temperature, and wind speed, which can be well studied using satellite and climatic data with appropriate spatial and temporal resolution.