تغییرات مکانی ویژگی‌های شیمیایی خاک سطحی در رابطه با تاج پوشش دو گونه بالشتکی astragalus myriacanthus و acantholimon spinosum در مراتع استان یزد

خاک و گیاه در اکوسیستم های طبیعی همواره در کنش متقابل با یکدیگر هستند. ساختار و ویژگی های متفاوت گونه های گیاهی یک منطقه در درازمدت بر متغیرهای محیطی به‌ویژه خاک تاثیر می گذارد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر دو گونه بالشتکیastragalus myriacanthus و acantholimon spinosum بر برخی از ویژگی های شیمیایی خاک در موقعیت های مکانی متفاوت انجام شد. نمونه‌برداری خاک در اوایل پاییز 96 به صورت تصادفی با انتخاب 20 تکرار (10 پایه از هر یک از گونه ها) از چهار موقعیت مکانی (لبه شیب رو به بالا، لبه شیب رو به پایین، مرکز و بیرون) در مراتع چنار ناز استان یزد انجام و در کل 80 نمونه خاک برداشت شد. سپس ویژگی های شیمیایی خاک ازجمله ph، ec، ماده آلی کل، ماده آلی ذره ای و نیتروژن کل اندازه‌گیری شدند. بررسی تاثیر حضور بوته ها بر خصوصیات خاک نشان داد که پارامترهای ماده آلی (با میانگین %66/1)، نیتروژن کل (با میانگین %22/0)، هدایت الکتریکی (با میانگین  ms/cm97/368) و ماده آلی ذره ای (با میانگین 28/1%) در زیراشکوب بوته a. myriacanthus به‌طور معنی‌داری بیشتر از خاک بیرون اشکوب (به‌ترتیب با میانگین های% 92/0،% 13/0، ms/cm 5/139 و% 58/0) بود (05/0p<). نیتروژن کل و ماده آلی ذره‌ای در ضلع بالایی نسبت به سه مکان نمونه‌برداری دیگر بیشترین مقدار را دارا بود. همچنین نتایج نشان داد که ماده آلی کل (با میانگین %77/1)، نیتروژن کل (با میانگین% 23/0)، هدایت الکتریکی (با میانگین ms/cm 46/215) و اسیدیته خاک (با میانگین 97/7) زیر تاج پوشش  a. spinosumنسبت به خاک بیرون اختلاف معنی داری نداشتند. در حالی‌که ماده آلی ذره ای با میانگین% 49/1 دارای بیشترین مقدار زیر تاج پوشش نسبت به خاک بیرون و همچنین سایر اضلاع نمونه‌برداری بود. درمجموع این مطالعه نقش متفاوت گیاهان بالشتکی مختلف را بر ویژگی های شیمیایی و کیفی خاک بیان کرد، به‌نحوی‌که با شناخت این نقش می توان کمک شایانی به اصلاح، توسعه و حفظ رویشگاه های آنها نمود.

Spatial variation of soil chemical properties in relation to the canopy of two cushion plants Astragalus myriacanthus and Acantholimon spinosum in Yazd province

Soil and plants in natural ecosystems are always interacting with each other. The different structure and characteristics of plant species in an area in the long term affect environmental variables, especially on the soil. The aim of this study was to investigate the effect of two different plant species, Astragalus myriacanthus and Acantholimon spinosum, on some soil chemical properties in the different spatial locations. Soil sampling in early fall 2018 by randomly selecting 20 replicates (10 individuals of each species) from four locations (upward slope edge, downward slope edge, center and outside (as control)) in sycamore rangelands Naz, Yazd province, was done and a total of 80 soil samples were collected. Then, chemical properties of the soil including pH, EC, total organic matter (TOM), particulate organic matter (POM) and total nitrogen (TN) were measured in the laboratory. The effect of plant presence on soil properties showed that the parameters of organic matter (mean 1.66%), total nitrogen (mean 0.22%), electrical conductivity (mean 368.97 Ms / cm) and POM (with an average of 1.28%) in beneath A. myriacanthus significantly more than the soil outside the floor (with averages of 0.92%, 0.13%, Ms / cm 139.5, 58, respectively (P <0.05). TN and POM in upslope edge were significantly higher than other edges. In A. spinosum, there were no significsnt differences of TOM (1.77%), TN (0.23%), EC (215.46 Ms/cm) and pH (7.97) in beneath with outside the canopy. While the POM with an average of 1.49% had the highest amount under the canopy relative to the outside soil as well as other sampling sides. In general, this study expresses the different role of different cushion plants on the chemical and qualitative characteristics of the soil, which by recognizing this role can help to improve, develop and maintain their habitats.