ارزیابی جمعیت‌های بومی گونه مرتعی پوتار (cymbopogon olivieri) در استان خوزستان

گونه‌ مرتعی پوتار (cymbopogon olivieri) یکی از گندمیان علوفه‌ای چندساله در مناطق گرمسیری است. این گونه با بهره‌مندی از فتوسنتز نوع c4 که مختص مناطق گرم بوده دارای سازگاری بسیار بالایی در مراتع استان خوزستان می‌باشد. تنوع در رویشگاه‌های این گونه موجب بروز تفاوت‌هایی در فنوتیپ و عملکرد علوفه جمعیت‌های آن شده است. به‌منظور ارزیابی جمعیت‌های گونه پوتار ابتدا آدرس‌های هرباریومی بررسی و با پیمایش‌های صحرایی رویشگاه‌های آن در استان خوزستان مشخص شد. سپس در زمان مناسب بذر 7 جمعیت شناسایی شده از رویشگاه‌های مختلف استان برداشت و اقدام به کشت آنها در ایستگاه تحقیقاتی باغملک شد و به‌مدت سه سال (1393-1390)، پس از استقرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای اندازه‌گیری‌ صفات مورد نظر از هر جمعیت، در مرحله ظهور سنبله اقدام به برداشت اندام‌های هوایی گیا‌هان در 3 پلات سه مترمربعی، از ارتفاع 5 سانتی‌متری سطح زمین شد و پس از شمارش تعداد پنجه و ارتفاع بوته‌ها به‌منظور تعیین عملکرد خشک علوفه، اندام‌های هوایی در دمای 70 درجه سانتی‌گراد به‌مدت 48 ساعت در آون خشک و توزین شدند. از نظر عملکرد علوفه خشک، ارتفاع بوته و تعداد پنجه بین جمعیت‌های مورد بررسی اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. بالاترین عملکرد علوفه از گونه cymbopogan olivieri در سال سوم پس از استقرار مربوط به جمعیت‌های جمع‌آوری شده به‌ترتیب از مناطق دزفول-سد دز، مسجدسلیمان-بردمار و مسیر اهواز-مسجد سلیمان با حدود تولید 110 گرم علوفه خشک در مترمربع و پس از آن شوشتر-آبگاه و دزفول-شهیون با حدود تولید 100 گرم علوفه خشک در مترمربع بود. از نظر ارتفاع بوته جمعیت‌های مربوط به دزفول-سد دز، شوشتر-آبگاه و دزفول سردشت-گاومیر با رشد طولی بیش از 50 سانتی‌متر برتری آماری داشتند. از نظر میانگین تعداد پنجه در بوته جمعیت دزفول-سد دز با 125 پنجه، بالاترین و جمعیت مسیر اهواز- مسجدسلیمان با میانگین حدود 69 پنجه، کمترین تعداد پنجه در بوته را داشتند.

Evaluation of native populations of Cymbopogon olivieri rangelands in Khuzestan province

Cymbopogon olivieri is a perennial grass in tropical regions. This species has very high compatibility in the rangelands of Khuzestan province by benefiting from type C4 photosynthesis. This species is specific to warm areas. The variation in the habitats of this species causes differences in phenotypes and forage yield of its populations. In order to evaluate the populations of Cymbopogon olivieri species, at first, the addresses of herbarium were studied, and its habitats in Khuzestan province were identified by field surveys. Then, at the appropriate time, the seeds of seven identified populations were harvested from different habitats of the province and were planted in the Baghmalek research station and evaluated for three years (20112014) after establishment.  To measure the traits from each population, at the stage of spike emergence, aerial parts of plants were harvested in three plots of 3 m2 from a height of 5 cm above the ground. After counting the number of tillers and plant height, they were dried and weighed in an oven at 70 ° C for 48 hours to determine dry forage yield, aerial parts. There was a significant difference between the studied populations for dry forage yield, plant height, and the number of tillers. The highest forage yield of Cymbopogan olivieri in the third year after the establishment of populations collected from DezfulDez Dam, Masjed SoleimanBardemar and AhvazMasjed Soleiman route with a production of about 110 g dry m2 and then Shushtar Abgah, and Dezful Shahion with a production of about 100 g dry m2 respectively. In terms of plant height, populations related to DezfulDez Dam, ShushtarAbgah, and DezfulSardashtGavmir with a longitudinal growth of more than 50 cm were statistically superior. In terms of mean tiller number per plant, the DezfulDez dam population with 125 tillers had the highest and the AhwazMasjed Soleiman route population with an average of 69 tillers had the lowest tiller number per plant.