بررسی توجیه اقتصادی شترداری در فلات ایران مرکزی

این پژوهش در فلات مرکزی ایران با هدف بررسی درآمد و هزینه و میزان سودآوری سامان های عرفی که شترداری در آنها مرسوم است طی سالهای 1394 الی 1396 انجام شد. برای این منظور با انتخاب 28 سامان عرفی با تعداد متوسط 126 نفر شتر در هر سامان میزان درآمد و هزینه برای هر نفر شتر طی مقطع زمانی منظم در هر سال (فصل بهار) با ابزار پرسشنامه توسط بهره برداران تکمیل و محاسبه شد. نوع تحقیق کاربردی، جامعه آماری شامل 28 گله دار شتر و نمونه گیری بصورت تصادفی انجام شد. متغیرها شامل عوامل درآمد و هزینه شترداری بود. با استفاده از تحلیل اقتصاد مهندسی میزان ارزش حال درآمدها (pvincome) و ارزش حال هزینه ها (pv cost) برای سال های مورد مطالعه محاسبه و سپس ارزش حال خالص (npv) و نسبت منفعت به هزینه (bcr) نیز با نرم افزار اکسل محاسبه گردید. نتایج نشان داد که در تمام سامان های عرفی میزان ارزش حال خالص مثبت و نسبت منفعت به هزینه بزرگتر از یک بود (bcr≥1). بیشترین درآمد ناخالص در هریک از سامان های عرفی مربوط به فروش شتر زنده (شتر نر، شتر 6 ماهه، شتر حذفی) و بیشترین هزینه مربوط به دستمزد ساربان و خرید علوفه دستی بود. مع الوصف با محاسبه درآمدهای ناخالص از هزینه ها میزان سودآوری مشخص شد، لذا پیشنهاد می شود که با توجه به سودآوری مناسب این حرفه دستگاههای ذیربط برنامه ای جهت گسترش پرورش این صنعت همراه با صنعت توریسم داشته و با توجه به این که علوفه رویشگاه های مذکور، قادر به تامین نیاز تغذیه ای شترهای موجود در سامان های عرفی نمی باشند و ادامه این وضعیت، پوشش گیاهی را به مخاطره خواهد انداخت، از این رو، باید با احتیاط عمل شود.

Investigation Economic justification of camel in the Central Iranian Plateau

This study was conducted in the central plateau of Iran to examine the income, cost, and profitability of conventional systems, in which camel is common during the years 2015 to 2017. For this purpose, by selecting 28 conventional systems with an average of 126 camels, the amount of income and cost per camel during the regular period of each year (spring) was completed and calculated by the operators with a questionnaire. The type of research is practical, and the statistical population included 28 camel herders. Random sampling was performed. Variables included income factors and camel costs. Using the analysis of engineering economics, the current value of income (PV income) and the present value of costs (PV cost) were calculated for the studied years, and then the net present value (NPV) and the benefittocost ratio (BCR) was calculated with Excel software. The results showed that in all conventional systems, the net present value was positive, and the benefittocost ratio was greater than one (BCR≥1). The highest gross income in each of the conventional systems was related to the sale of live camels (male camels, 6monthold camels, elimination camels) and the highest cost was related to camel driver’s wages and the purchase of manual forage. However, by calculating gross income from expenses, the amount of profitability was determined, so it is suggested that due to the appropriate profitability of this profession, the relevant agencies have a plan to expand the cultivation of this industry along with the tourism industry and considering that forage of these habitats will not be able to supply the nutritional needs of camels in traditional areas, and the continuation of this situation will endanger the vegetation; therefore, it should be done with caution.