بررسی عوامل موثر بر مشارکت بهره‌برداران در اجرای طرح‌های مرتعداری (مطالعه موردی: حوزه سوادکوه مازندران)

با توجه به اهمیت مراتع در تعلیف دام و حفظ اکوسیستم طبیعی، بررسی عوامل موثر در حفظ و توسعهٔ مراتع در راستای دستیابی به اهداف توسعهٔ پایدار بسیار حائز اهمیت خواهد بود. از این‌رو مشارکت بهره‌برداران در طرح‌های اصلاحی و احیایی مراتع به عنوان رویکرد جدید در مدیریت منابع طبیعی امری ضروری است. بر این اساس هدف از مطالعه حاضر، بررسی عوامل موثر بر مشارکت بهره‌برداران در اجرای طرح‌های مرتعداری در مراتع حوزه آبخیز سوادکوه بود. با استفاده از رابطه کوکران و روش نمونه‌گیری تصادفی، 111 بهره‌بردار به عنوان نمونه انتخاب شدند و عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر مشارکت بهره‌برداران مانند سن، سطح تحصیلات، تعداد افراد شاغل به دامداری، میزان آگاهی از طرح‌های مرتعداری، تعداد دام و سطح درآمد بررسی شد. نتایج برآورد الگوی رگرسیونی لوجیت و آزمون همبستگی کای اسکوئر نشان داد که متغییر سن اثر منفی و معنی‌داری بر مشارکت در اجرای طرح‌های مرتعداری داشته است و همچنین بیشترین اثر نهایی نیز مربوط به متغییر سن بوده است که به نظر می‌رسد علیرغم سابقه و تجربه بالای آن‌ها، ضعف توانایی جسمی و همچنین نوع تفکرشان بر میزان مشارکت کمتر آن‌ها موثر بوده است. همچنین بیشترین کشش مربوط به متغییر سطح درآمد بوده است، به طوری که با افزایش یک درصدی در سطح درآمد بهره‌برداران، احتمال افزایش مشارکت در اجرای طرح‌های مرتعداری 5.612 درصد افزایش خواهد یافت و با افزایش درآمد، احتمال مشارکت بهره‌برداران 0.325 واحد افزایش خواهد داشت.

Investigation of factors influencing participation of ranchers in range management plans (Case study: Savadkooh Watershed, Mazandaran)

Given the importance of rangelands for livestock grazing and conservation of the natural ecosystem, it is important to consider the factors contributing in the conservation and development of rangelands to achieve sustainable development goals. Therefore, beneficiaries’ participation in rangeland improvement and reclamation plans as a new approach to natural resource management is essential. Accordingly, the purpose of this study was to investigate the factors affecting the participation of beneficiaries in the implementation of rangeland plans in the rangelands of Savadkouh watershed. Using Cochran formula and random sampling method, 111 beneficiaries were selected as the sample and economic and social factors influencing beneficiaries ’ participation such as age, level of education, number of rachers, awareness of range management plans, number of livestock and income level were investigated. The results showed that age had a significant negative effect on participation in the implementation of range management plans. It seems that, despite background and experience, the poor physical ability as well as the type of thinking have contributed to the lower participation of aged beneficiaries. Also, the most elasticity was related to the income level, so that by increasing one percent in the income of beneficiaries, the likelihood of increased participation in the implementation of range management plans would increase 5.612 percent and with the increase of income, the likelihood of beneficiaries’ participation would increase by 0.325 units