تاثیر احیاء وَرک‌زارها با یونجه‌کاری دیم بر ترسیب کربن (مطالعه موردی: استان همدان)

تغییر کاربری و رها شدن اراضی، چرای مفرط و ازدیاد و گسترش گونه‌های ناخواسته از مهمترین چالش‌های  مراتع کشور هستند. به همین منظور در این تحقیق تلاش شده‌است که با ارائه یک راهکار اصلاحی واحد با چالش‌های مذکور مبارزه شود؛ بنابراین از گونه یونجه دیم چند ساله برای کشت در مراتع تخریب شده پوشیده از ورک یا اراضی رهاشده استفاده شد تا ضمن احیا مراتع، موجبات ترسیب کربن هوا به مقدار چشمگیر در اکوسیستم احیاشده با این گونه را نیز فراهم کند؛ بنابراین سه مرتع: احیاشده با یونجه، چرای متوسط و تخریب شده در منطقه حفاظت شده لشگردر ملایر در نظر گرفته شد. در هر یک از این مراتع سایت‌هایی برای نمونه‌برداری انتخاب شد. اندازه و تعداد پلاتها به ترتیب به روش سطح حداقل و روش آماری تعیین شدند. زیتوده هوایی، زیرزمینی و لاشبرگ هر پلات جمع‌آوری گردید. نمونه برداری از خاک در پلاتها نیز به صورت ترکیبی انجام شد و اندازه گیری کربن ترسیب شده نمونه ها در آزمایشگاه انجام شد. همچنین نمونه برداری خاک از دو لایه 3015 و 150 سانتیمتر نیز تهیه شد و کربن آنها اندازه گیری شد. سه مرتع مورد نظر به روش آنالیز واریانس یکطرفه مقایسه شدند و نتایج نشان داد که میزان ترسیب کربن در اکوسیستم مرتع احیاشده با یونجه دیم چندساله (ton/ha 36.8) بعد از گذشت 4 سال حدود 1.25 برابر مرتع چرای متوسط (ton/ha 29.27) و 1.71 برابر مرتع تخریب شده (ton/ha 21.54) می باشد و این نتایج نشان می‌دهد که با احیا مراتع تخریب شده، هم اهداف حفاظت اراضی محقق می شود و هم توانایی اکوسیستم در ترسیب کربن افزایش خواهد یافت.

Effect of rehabilitation of Hulthemialands with rainfed alfalfa on carbon sequestration (case study: Hmedan provinse)

Land use change, land abandonment, overgrazing, expansion and spread of exotic species are of the most important challenges in the rangelands of the country. For this reason, in this research, it has been attempted to address the challenges by presenting a single improvement solution. Therefore, the perennial rainfedd alfalfa was used for cultivation in degraded rangelands or abandoned lands for both goals of rangeland reclamation and carbon sequestration. Three rangelands were studied in the protected area of LashgardarMalayer reclaimed rangeland via alfalfa, medium grazing, and degraded rangelands. In each of these rangelands, sites were selected for sampling. The size and number of plots were determined by the minimal area and statistical method. In each plot, the aboveground and underground biomass and litter were collected. Soil sampling was performed in the plots and the measurement of carbon sequestration was conducted in the laboratory. Soil samples were collected from two layers of 015 and 1530 cm and their carbon was measured. The three study rangelands were compared using a OneWay ANOVA analysis, and the results showed that the amount of carbon sequestration in the rangeland reclaimed  with perennial rainfed alfalfa (36.8 ton / ha) after 4 years was around 1.25 fold higher than the medium grazing rangeland (29.27 ton / ha) and 1.71 fold as compared with the degraded rangeland (21.54 ton / ha). These results indicate that reclamation of degraded rangelands causes to achieve land conservation goals and increase the ability of the ecosystem for carbon sequestration.