مقایسه نقش خزه، سیانوباکتری و بوته درمنه در حفظ رطوبت و تعدیل درجه‌حرارت خاک

در مراتع استپی پارک ملی گلستان، انواعی از گیاهان بوته‌ای مانند درمنه به‌صورت پراکنده حضور دارند و سطوح خاکی بین این گیاهان توسط پوسته‌های زیستی (شامل: خزه و سیانوباکتری) پوشیده شده است. این پوسته‌ها به‌عنوان یک عامل حیاتی در مناطق خشک و نیمه‌خشک شناخته می‌شوند. اثرات آن‌ها بر رطوبت و درجه‌حرارت خاک که نقش بسیار مهمی را در فرآیندهای اکولوژیک و هیدرولوژیک ایفا می‌کند هنوز به‌خوبی شناخته نشده است. به منظور آگاهی بیشتر از این موضوع، تاثیر خزه و سیانوباکتری بر رطوبت و درجه‌حرارت خاک و تاثیر بوته درمنه بر رطوبت خاک مورد بررسی قرار گرفت. رطوبت خاک در چهار بازه‌ی زمانی اول زمستان، آخر زمستان، بهار و تابستان با استفاده از دستگاه رطوبت‌سنج اندازه‌گیری و درجه‌حرارت خاک در سه فصل مختلف آخر زمستان، بهار و تابستان با استفاده از دماسنج تکمه‌ای به مدت 117 روز با فواصل زمانی دو ساعته ثبت شد. مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر رطوبت و هم‌چنین درجه‌حرارت خاک، فصل بود که با استفاده از مدل خطی ترکیبی عمومی مشخص گردید. براساس نتایج بدست آمده، توانایی حفظ رطوبت سیانوباکتری بیشتر از دو تیمار خزه و بوته درمنه و هم‌چنین نوسان دمای روزانه خاک زیر سیانوباکتری (3/4 – 35 درجه سانتی‌گراد) بیشتر از خزه (25/4 26 درجه سانتی‌گراد) می‌باشد.

Comparison of Moss, Cyanobacteria and Artemisia shrub in soil moisture conservations and soil temperature modifications

In Golestan National Park Steppe Rangelands, a variety of shrub plants such as Artemisia are sporadic, and terrestrial surfaces between these plants are covered by biological soil crusts (including moss and cyanobacteria). These crusts are known as a critical factor in arid and semiarid areas. The effects of them on the moisture and temperature of soil, which play a very important role in ecological and hydrological processes, are still not wellknown. In order to know more about this, the effects of moss and cyanobacteria on moisture and temperature regimes and the effect of Artemisia shrub on moisture regimes were investigated. The soil moisture content was measured at four times: first winter, last winter, spring, and summer using a moisture meter (TDR), and soil temperature was recorded in three different seasons: last winter, spring ,and summer using a thermometer for 117 days with twohour intervals. The most important factor affecting soil moisture and soil temperature was the season, which was determined using a general linear mixed model. Based on the results, the ability to maintain the cyanobacteria moisture content is higher than that of moss and Artemisia shrubs treatments, as well as the daily fluctuation of soil temperature under cyanobacteria (4/3 ° 35 ° C), more than moss (4/25 ° 26 ° C).