تاثیر شدت‌های مختلف چرایی بر تنوع و ترکیب جوامع گیاهی (مطالعه موردی: مراتع نیمه‌استپی بلغویی علویجه اصفهان)

با توجه به نقش و اهمیت چرای دام بر تغییرات پوشش‌گیاهی، این تحقیق برای مطالعه تاثیر شدت‌های مختلف چرای دام بر پارامترهای پوشش‌ گیاهی مراتع شهرستان علویجه در استان اصفهان انجام شد بدین‌منظور سه مکان مرتعی با شدت‌های مختلف چرایی سبک، متوسط و سنگین و با شرایط اکولوژیک مشابه انتخاب شد. چهار ترانسکت (دو ترانسکت موازی و دو ترانسکت عمود بر شیب عمومی منطقه) به طول 100 متر در هر منطقه مستقر و در راستای هر ترانسکت، 10 پلات به روش تصادفی سیستماتیک مستقر و در هر پلات نام علمی گونه‌ها، کلاس خوشخوراکی، تراکم و درصد پوشش تاجی گیاهان ثبت گردید. شاخص‌های غنای مارگالف، تنوع و یکنواختی شانونواینر و نیز منحنی فراوانی رتبه‌ای محاسبه شد. به‌منظور مقایسه شاخص‌های پوشش گیاهی، از آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه (5% = α) استفاده گردید. شاخص‌های تراکم و پوشش تاجی در شرایط چرای سبک و متوسط بیشتر از چرای سنگین می‌باشد و بین هر سه مکان مرتعی اختلاف معنی‌داری وجود دارد (p<0/05). ترکیب گونه‌ای دو مکان چرای سبک و متوسط به‌طور عمده شامل گیاهان کلاس іі و به‌ترتیب برابر با 72 و 54 درصد می‌باشد. در شرایط چرای سنگین، غالب بودن با گونه‌های کلاس ііі می‌باشد که برابر با 69 درصد محاسبه گردید. بین مناطق چرای سبک و سنگین، از لحاظ شاخص‌های تنوع، غنا و یکنواختی اختلاف معنی‌داری وجود دارد (05/0 > p). دو منطقه چرای سبک و متوسط، از مدل لوگ نرمال که نشان‌دهنده جوامعی پایدار می‌باشند تبعیت می‌کند، در حالی‌که منطقه چرای سنگین از مدل سری لوگ که بیانگر جوامعی شکننده است، تبعیت می‌کند. نتایج تحلیل فزونگی (rda) نشان داد که سه تیپ ‌گیاهی با ترکیب گیاهی متفاوت، منطبق با سطوح مختلف چرای دام وجود دارد. به‌طور کلی، چرای سبک و متوسط از نظر پوشش‌گیاهی در شرایط ایده‌آلی قرار دارند، بنابراین با توجه به اینکه مناطق خشک و نیمه‌خشک، اکوسیستم‌های حساس و شکننده‌ای هستند باید در مدیریت چرا این مناطق ملاحظات بیولوژیکی مورد توجه قرار گیرد.