سنجش و ارزیابی شاخص‌های موثر بر ارتقاء تاب‌آوری بهره‌برداران مرتع در مناطق خشک (منطقه مورد مطالعه: روستای حق‌الخواجه، شهرستان میامی، استان سمنان)

در شرایطی که بحران و عدم قطعیت در حال رشد می‌باشد، تاب‌آوری به عنوان مفهوم مواجهه با اختلالات و تغییرات معرفی می‌شود. در واقع هدف رویکرد تاب‌آوری، کاهش میزان آسیب‌پذیری افراد در مواجهه با بحران پیش‌رو می‌باشد. هدف اصلی این مقاله سنجش و ارزیابی شاخص‌های موثر بر ارتقاء تاب‌آوری بهره‌برداران در مواجهه با تخریب مرتع در سطح روستای حق‌الخواجه از توابع شهرستان میامی استان سمنان می‌باشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و حجم نمونه در تحقیق، طبق جدول مورگان، 24 نفر از بهره‌برداران مرتع برآورد شده است. در این راستا پس از مروری بر متون نظری و حاکم بر تاب‌آوری، با استفاده از معیارها و شاخص‌ها در ابعاد مختلف اجتماعی فرهنگی، انسانی، اقتصادی، نهادی، فیزیکی و طبیعی، میزان تاب‌آوری بهره‌برداران در مواجهه با تخریب مرتع از طریق پرسشنامه تاب‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار spss سنجش شده است. نتایج یافته‌ها حاکی از آن است که میانگین تاب‌آوری بهره‌برداران مرتع روستای حق‌الخواجه 2.21 است که نشان می‌دهد بهره‌برداران مرتع این روستا از لحاظ تاب‌آوری از میزان متوسط پایین‌تر بوده و در وضعیت نامساعدی هستند. همچنین نتایج حاصل از سنجش ضریب تاثیر هر یک از مولفه‌های شش‌گانه بر ارتقاء تاب‌آوری بهره‌برداران مرتع بیانگر آن است که، بعد انسانی بیشترین اثرگذاری را بر تاب‌آوری داشته و جامعه بهره‌بردار مرتع از نظر بعد انسانی موثر بر تاب‌آوری وضعیت مناسب‌تری داشته (ضریب تاثیر 662/·) ولی بعد فیزیکی کمترین اثرگذاری بر تاب‌آوری را داشته (ضریب تاثیر 108/·) و بهره‌برداران مرتع روستای حق‌الخواجه از نظر تاب‌آوری فیزیکی وضعیت نامناسب‌تری دارند، بنابراین ضروری است در برنامه‌ریزی‌ها و تخصیص منابع به ارتقا و بهبود وضعیت تاب‌آوری بهره‌برداران مرتع روستای حق‌الخواجه توجه ویژه‌ای شود.