مدل‌سازی کمی ارتفاع و فاصله بین تپه‌های ماسه‌ای با استفاده از مطالعات ژئومرفومتریک در بیابان‌های داخلی ایران

باد به عنوان عامل اصلی در تخریب و فرسایش مناطق خشک و نیمه‌خشک می باشد که برای جلوگیری از اثرات تخریبی آن باید شناخت کافی از ویژگی بادهای منطقه حاصل گردد. هدف اصلی این تحقیق، وضعیت فرسایندگی باد و میزان حمل‌ماسه در منطقه مورد مطالعه می‏‌‏باشد. جهت بررسی از داده‏‌‏های بادسنجی 8 ایستگاه سینوپتیک حاشیه دریاچه ارومیه با دوره آماری موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. گلبادهای سالانه منطقه نشان داد که  به رغم تغییرات زمانی و مکانی بسیار‌زیاد باد در حاشیه این دریاچه، عمده بادهای غالب از سمت شرق و سپس از غرب می‏‌‏وزد. گل توفان‏‌‏های سالانه نشان داد که بادهای فرساینده عمدتاً دارای جهات جنوب و جنوب غربی است که این بادها در فصول تابستان و بهار به صورت یک طرفه و در فصول پاییز و زمستان به صورت چند جهته می‏‌‏وزند. به منظور محاسبه توان حمل ماسه با استفاده از رابطه فرای‌برگر و دین، منطقه مورد مطالعه از نظر قدرت فرسایش باد در کلاس کم تا متوسط قرار گرفته است و جهت نهایی حمل ماسه عمدتاً به‌سمت شمال‌شرقی است که براساس معادله لتولتو دبی (شار) حمل ماسه بین 0.05 تا 2.73 تن بر متر درسال محاسبه شد. همچنین با استفاده از معادله تسوار، شاخص تحرک تپه‏‌‏های ماسه‏‌‏ای برای تمام ایستگاه ها کمتر از 1 شد که نشان‌دهنده غیر فعال بودن اشکال تراکمی ماسه است. ولی چون پوشش گیاهی بسیار کمی بر روی آنها مستقر شده است میتوان نقش عامل انسانی (بویژه چرای دام و لگد کوبی احشام) و شوری بیش از حد تپه ها را در آن مهم دانست.