بررسی اثر برخی تیمارهای شیمیایی بر شکست خواب بانک بذر خاک مراتع منطقه پلور

در روش جوانه‌زنی که روشی مرسوم جهت مطالعه بانک بذر خاک است، همه بذرها قادر به جوانه‌زنی نبوده و این روش در شناسایی گونه‌هایی با بذرهای خفته ناکارامد است. بنابراین کاربرد تیمارهای مناسب در کنار روش جوانه‌زنی به منظور شکست خواب بذرها جهت ارزیابی دقیق خصوصیات بانک بذر خاک یک امر ضروری است. این تحقیق با هدف مقایسه تراکم، غنای گونه‌ای و سرعت جوانه‌زنی بذرهای بانک بذر خاک با استفاده از تیمارهای شیمیایی مختلف شکست خواب بذر انجام شد. نمونه‌گیری از خاک منطقه قرق پلور در اوایل فروردین ماه سال 1391 به شکل تصادفی سیستماتیک انجام گردید. تعداد 10 پلات 4 متر مربعی در طول دو ترانسکت در منطقه مستقر گردید و نمونه‌های خاک از دو عمق (50 و 105 سانتی‌متر) به وسیله اوگر برداشت شد. سپس نمونه‌های خاک به پنج قسمت مساوی تقسیم و هر قسمت پس از تیمار به صورت خیساندن خاک در محلول اسید جیبرلیک (ppm 500) به مدت 48 ساعت، h2o2 (1%) به مدت 48 ساعت، kno3 (0.1% و 0.2%) به مدت 72 ساعت و تیمار شاهد مورد کشت قرار گرفتند. به مدت سه ماه تمامی بذرهای جوانه زده به صورت هفتگی در گلخانه شناسایی و شمارش شدند. برای اندازه‌گیری اثرات تیمارهای شکست خواب، عمق و اثرات متقابل این دو بر تراکم و غنای گونه‌ای بانک بذر از آزمون (glm) و جهت مقایسه سرعت جوانه‌زنی در بین تیمارها از آزمون (anova) استفاده شد. جهت بررسی تاثیر عمق نمونه برداری بر ذخیره بذری خاک در هر یک از تیمارها از آزمون t جفتی استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین تراکم بذر در متر مربع عمق سطحی خاک در تیمار اسید جیبرلیک (4827.2 عدد) به طور معنی داری بیشتر از  تیمارهای پراکسید هیدروژن (942.7 عدد)،  نیترات پتاسیم 0.1 درصد (382.8 عدد)، نیترات پتاسیم 0.2 درصد (356.6 عدد)  و تیمار شاهد (585.4 عدد) بود. همینطور در عمق پائینی خاک بیشترین تراکم معنی دار بذور به ترتیب مربوط به تیمار اسید جیبرلیک و پراکسید هیدروژن بود. میانگین غنای گونه‌ای در عمق اول و دوم تیمار اسید جیبرلیک به ترتیب 2.9 و 1.9و در تیمار پراکسید هیدروژن به ترتیب 2.6 و 1.7 به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بدست آمد (p<0/05). همچنین نتایج نشان داد که سرعت جوانه‌زنی بذرها در تیمار اسید جیبرلیک با اختلاف معنی‌داری بیشتر از بقیه تیمارها بود (p<0/05). به طور کلی نتیجه‌گیری شد که کاربرد تیمارهای شیمیایی شکست خواب بذر همچون اسید جیبرلیک در ارزیابی بانک بذر خاک به روش جوانه‌زنی می‌تواند منجر به ارتقای کیفیت نتایج گردد.