شواهد اختلاطی بودن منشا چشمه‌های آهکی آب اسک (جنوب شرق آتشفشان دماوند) بر اساس مطالعات ایزوتوپی نهشته‌های کربناته، ژئوشیمی آب و دورسنجی

در دامنه‌های جنوب شرقی آتشفشان دماوند (85 کیلومتری شرق تهران واقع در پهنه البرز مرکزی) در منطقه آب اسک، چندین چشمه آهکی تراورتن‌ساز وجود دارد. به‌منظور تعیین منشا عمقی آب این چشمه‌ها بر اساس منشا گاز co2، از داده‌های ایزوتوپی کربن و اکسیژن نهشته‌های کربناته و همچنین داده‌های ژئوشیمی آبی استفاده گردید. آنالیزهای ایزوتوپی نشان می‎دهند که با دور شدن از چشمه‎ها، تراورتن‎ها از δ13c و δ18o غنی‎شدگی نشان می‎دهند. بر اساس مقادیر δ13c(co2) اولیه، سیال رسوب‌دهنده نهشته‎ها یک سیال هیدروترمال متاسوماتیسم کننده بوده است. با توجه به روند خطی مشاهده شده بین مقادیر δ13c - δ18o در تراورتن‌های منطقه، احتمالاً این سیال با آب‎هایی با منشا متفاوت اختلاط پیدا کرده است. بر اساس نتایج ایزوتوپی منشا گاز co2 این چشمه‌ها، دریایی- گوشته‌ای تشخیص داده شده، همان‌طور که نتایج بررسی داده‌های شیمیایی بر روی آب‌های چشمه‌های آب اسک، موید وجود یک منشا عمیق برای آب‌های این منطقه است. بر اساس مطالعات دورسنجی صورت گرفته، هم‌راستا بودن روند کشیدگی و ظهور تراورتن‌های شناسایی شده با روند خطواره‌های گسلی بررسی شده در صحرا و همچنین آبراهه‌ها، حاکی از تاثیر قوی آبخوان‌های سطحی در سیستم زهکشی درونی زایش نهشته‌های کربناته در این منطقه می‌باشد. در نهایت بر اساس مطالعات ژئوشیمی آب و ایزوتوپی رسوبات، شرکت هر دو منشا آب‌های سطحی و آب‌هایی با منشا عمقی، برای منشا آب چشمه‌های این ناحیه معرفی می‌گردد.